Deur Brian Schreuder *

Die laaste fase van die implementering van ‘n nuwe kurrikulum vir Suid-Afrika breek volgende jaar aan wanneer die nuwe nasionale kurrikulum vir grade 10 tot 12, in graad 10 ‘n aanvang neem. Naledi Pandor, die nasionale Minister van Onderwys, het op 17 Mei in haar begrotingsrede bevestig dat skole die nuwe nasionale kurrikulum oor die volgende drie jaar in grade 10, 11 en 12 sal invoer.

Die Wes-Kaap Onderwysdepartement (WKOD) het die pylvak betree in sy voorbereiding vir die implementering. Meer as 8 500 hoërskoolonderwysers het werkswinkels in 134 lokale dwarsoor die Wes-Kaap gedurende die Julie-skoolvakansie bygewoon om voor te berei vir die invoer van die kurrikulum.

Die bekendstelling van die nuwe kurrikulum in grade 10 tot 12 in skole, dui die einde aan van ‘n lang herstruktureringsproses van die onderwysstelsel in Suid-Afrika.

Gedurende die apartheid-era het Suid-Afrika 19 verskillende onderwysdepartemente gehad. Die onderwysstelsel het kinders verskillend voorberei vir die posisies wat van hulle verwag is om te beklee in die sosiale, ekonomiese en politieke lewe in die land.

Die nuwe onderwysstelsel is ontwerp om gehalteonderwys vir almal te voorsien in ‘n samehangende, geïntegreerde onderwysstelsel.

Ons nuwe onderwysstelsel in skole bestaan hoofsaaklik uit twee fases. Die eerste fase is Algemene Onderwys en Opleiding (AOO), wat strek van graad R tot 9.

Leerders sal daarna die keuse hê om graad 10 tot 12 in skole te voltooi of om die Verdere Onderwys en Opleiding-fase (VOO) te voltooi in VOO-kolleges, voorheen bekend as tegniese kolleges.

Die Direkteur-Generaal van die Departement van Onderwys, mnr Duncan Hindle, het op 18 Julie 2005 aangekondig dat die Departement beoog om deur middel van wysigings aan die Wet op Verdere Onderwys en Opleiding van 1998 ‘n duidelike onderskeid te verseker tussen die doel en funksies van skole en VOO-kolleges.

Die Sertifikaat in Verdere Onderwys en Opleiding in Suid-Afrika sal behou word vir VOO-kolleges en die toekenning van die Nasionale Senior Sertifikaat (NSS) sal vir die skooleindeksamen gebruik word.

Beide kwalifikasies is op vlak 4 van die Nasionale Kwalifikasieraamwerk (NKR) geregistreer en sal derhalwe gelyke status hê. Leerders wat die NSS of VOOS behaal, kan voortbeweeg na die werksomgewing, hoër onderwys of ander vorme van onderwys en opleiding.

Suid-Afrika het reeds AOO in skole bekendgestel en die VOO-kolleges herstruktureer. Ons sal nou die nuwe kurrikulum vir graad 10 tot 12 in skole bekendstel.

Suid-Afrika het gedurende die afgelope paar jaar by ontwikkelde en ontwikkelende lande dwarsoor die wêreld aangesluit wat hulle kurrikula hersien het ten einde te verseker dat hulle leerders die kennis en vaardighede verkry wat hulle nodig het om deel te neem aan ‘n globaliserende, 21ste eeuse wêreld.

In sy verklaring van 18 Julie het mnr Hindle beklemtoon dat die kurrikulum, wat oor die volgende drie jaar in Suid-Afrika bekendgestel sal word, internasionaal gestandaardiseer is en die kennis en vaardighede sal voorsien wat nodig is om aktief deel te neem aan en by te dra tot ‘n demokratiese Suid-Afrikaanse samelewing en ekonomie.

Skole sal die kurrikulum stelselmatig en sistematies infaseer, beginnende met graad 10 in 2006, graad 11 in 2007 en graad 12 in 2008.

Skole word aangemoedig om op hulle bestaande sterk punte te fokus. Skole sal net nuwe vakke aanbied indien hulle kan bewys dat hulle die fisiese en menslike hulpbronne het om dit te behartig. Ons moedig skole ook aan om die nuwe inhoud stelselmatig te implementeer, soos wat hulle hul hulpbronne ontwikkel om hierdie inhoud aan te bied.

Die Nasionale Kurrikulumverklaring vereis van alle leerders in grade 10 tot 12 om sewe vakke aan te bied waarvan twee Suid-Afrikaanse tale moet wees. Een van hulle moet die taal van leer en onderrig wees. In die meeste skole is dit Engels of Afrikaans.

Afgesien van die twee tale moet alle leerders óf Wiskunde óf Wiskundige Geletterdheid aanbied, en alle leerders moet ook Lewensoriëntering aanbied.

Die voorgestelde verpligte komponent van Wiskunde of Wiskundige Geletterdheid het ten doel om te verseker dat alle leerders voorbereid is vir die lewe en werk in ‘n toenemende tegnologiese, numeriese en data-gedrewe wêreld. Lewensoriëntering het ten doel om burgerlike deelname en begrip te bou.

Benewens hierdie vier verpligte vakke, moet leerders drie vakke kies uit ‘n lys van goedgekeurde vakke. Leerders kan tot vier van hierdie vakke aanbied as deel van hulle sewevakpakket.

Die vakke waaruit die Nasionale Kurrikulumverklaring sal bestaan, is bygewerkte en uitgebreide weergawes van vakke wat tans in Suid-Afrikaanse skole aangebied word.

In baie gevalle het die name van die vakke nie verander nie. Die kognitiewe eise van vakke, soos byvoorbeeld Natuurwetenskap, Geskiedenis, Aardrykskunde, Musiek en Dans, het egter toegeneem. Daar is ook ‘n groter klem op Afrika – sy geskiedenis, dans, musiek, ens.

Die name van sekere vakke het in die proses verander ten einde internasionale tendense te weerspieël en ook om die nuwe inhoud van die vakke te weerspieël. Rekenaartoepassingstegnologie vervang byvoorbeeld Tik en Rekenaartik; Inligtingstegnologie vervang Rekenaarstudies; Lewenswetenskap vervang Biologie en Verbruikerstudies vervang Huishoudkunde.

Die Nasionale Kurrikulumverklaring stel dit ten doel dat leerders moet besin oor dit wat hulle leer; dat hulle oor sterk konseptuele kennis sal beskik en in staat sal wees om dit in verskeie situasies toe te pas; dat hulle kritiese en nuuskierige leerders moet wees; dat hulle bewus moet wees van die sosiale, morele, ekonomiese en etiese kwessies wat Suid-Afrikaners en mense dwarsoor die wêreld in die gesig staar.

Die WKOD het, soos in die geval van die hersiene kurrikulum vir die ander grade, deeglike voorbereiding gedoen vir die bekendstelling van die kurrikulum in grade 10 tot 12. Ons werk nou saam met prisipale en onderwysers gedurende hierdie finale stadiums van diee implementeringsproses.

Altesaam 8 544 onderwysers het geregistreer vir die vyfdag-oriënteringswerkswinkels wat gedurende die Julie-skoolvakansie aangebied is. Die sessies het 32 ure kontaktyd behels en het veral op oriëntering in bepaalde vakke gefokus.

Die eerste werkswinkels het vanaf 27 Junie tot 1 Julie in 80 lokale in die vier stedelike onderwysdistrikte en een landelike distrik in die Wes-Kaap plaasgevind, gevolg deur werkswinkels in die twee oorblywende landelike distrikte in 54 verskillende lokale.

Die werkswinkels het nie al die vakke gedek nie. Die Departement beplan egter nog werkswinkels vir die September-vakansie ten einde die ander oorblywende vakke te dek.

Die WKOD in samewerking met die nasionale Departement van Onderwys, het ‘n Provinsiale Kernopleidingspan (PKOS) opgelei, bestaande uit 133 vakspesialiste, wat verantwoordelik is vir die fasilitering van die vakoriënteringsproses. Ongeveer 68 leier-onderwysers en vier verteenwoordigers van die onderwysersunies werk saam met die vakspesialiste.

Die WKOD het ook oriëntering vir skoolbestuurspanne en -amptenare gereël.

Intussen werk die WKOD deur middel van die Khanya-projek hard daaraan om te verseker dat elke hoërskool teen die einde van die jaar ‘n rekenaarlaboratorium sal hê, ten einde die implementering van die kurrikulum in grade 10 tot 12 te ondersteun. Bykans al die vakke in hierdie fase vereis rekenaargebaseerde ondersteuning.

Ongeveer 800 onderwysers in die Wes-Kaap het geregistreer vir module een van die International Driver’s Licence in Computing (IDLC) opleidingsprogram.

In die geval van die amptelike tale, Wiskunde en Natuurwetenskap sal die WKOD vir handboeke vir elke vak en vir elke leerder betaal uit bepaalde fondse wat vir hierdie doel opsygesit is. Skole sal vir die handboeke vir ander vakke betaal uit fondse wat deur die Departement aan skole toegewys is, ingevolge nasionale norme en standaarde.

Die WKOD berei tans leerders voor vir die oorskakeling na die kurrikulum vir grade 10 tot 12. Die Departement het byvoorbeeld verlede jaar spesiale assesserings van graad 8-leerders ingestel, om hulle sterk en swak punte en bevoegdhede vas te stel met die oog op die aanbieding van gespesialiseerde beroepsleiding in graad 9.

Die assessering van graad 8-leerders en die beroepsleidingsprogram sal leerders help om ingeligte keuses uit te oefen ten opsigte van vakke en leerbane in skole en kolleges.

Ons het ook spesiale opleiding voorsien aan Lewensoriënteringsonderwysers om beroepsleiding te voorsien en gebruik te maak van die rekenaargebaseerde Pas- en Persoonlikewelstandsprogramme.

Leerders word aangemoeding om die mees geskikste en toepaslike leerprogramme te kies. Op die lang duur behoort dit te help om die uitsaksyfer te verlaag en om ons menslike kapitaal te ontwikkel op maniere wat beide die leerders en ons samelewing sal bevoordeel.

* Brian Schreuder is die Adjunk-Direkteur-Generaal: Onderwysbeplanning en –ontwikkeling aan die Wes-Kaap Onderwysdepartement.