1. Ngo-2001, iSebe leMfundo likazwelonke (DoE) lapapasha umgaqo-nkqubo i-Education White Paper 6 omalunga neeMfuno zeMfundo eziZodwa othi, "Building an Inclusive Education and Training System".

2. Ixesha elisikiweyo lokuphunyezwa ngokupheleleyo kwe-Education White Paper 6 yiminyaka eyi-20. Isicwangciso sokuphunyezwa ngobuchule kwawo sahlulwe sazezi zigaba zilandelayo:

  1. Esexesha elifutshane (short term): Esi sigaba sasibandakanya inkxaso ngamandla (advocacy) ngokumalunga nemfundo ebandakanya bonke abafundi, ukubalwa kutshekishwe kuzwelonke ubume bezikolo zemfundo eneemfuno ezizodwa nenkxaso yemfundo eneemfuno ezizodwa (national audit of special schools and specialised support) nokutyunjwa kwezithili eziyi-30 ezilapha elizweni ngelokuvavanya ukusebenza kwazo, ezintathu zazo zaziseNtshona Koloni.
  2. Esexesha eliphakathi (Medium term): Esi sigaba sasibandakanya ukutshintshwa kwezikolo zemfundo eneemfuno ezizodwa ezikhethiweyo zibe ngamaziko ezibonelelo zoncedo (special schools into resource centres), izikolo eziqhelekileyo/izikolo eziqhelekileyo zibe zizikolo ezingumzekelo ezenza inkonzo epheleleyo (demonstration full service)/ inclusive schools), zibe zizikolo ezibandakanya bonke abafundi, ukutshintshwa kwemisebenzi yabasebenzi abanika inkxaso bezithili nokusekwa kweekomiti zokunika inkxaso kumaziko okanye ezikolweni. Esi sigaba kwakhona sasibandakanya ukuphuhliswa kwezakhono kwiSebe leMfundo esiSiseko likazwelonke (DBE) nakumasebe amaphondo ukwakha isiseko sesistim yezemfundo ebandakanya bonke abafundi nokuphuhliswa kwesicwangciso esixhaswa ngemali esifanelekileyo nesinoqoqosho
  3. Esexesha elide (Long term): Esi sigaba sibandakanya ukuqaliswa kwemfundo ebandakanya bonke abafundi ngokwandisa inani lezikolo ezingamaziko ezibonelelo zoncedo zemfundo eneemfuno ezizodwa (special school resource centres) nezikolo ezenza inkonzo epheleleyo (full service schools)/ ezibandakanya bonke abafundi, ukuphuhliswa kwezakhono nokutshintshwa kwemisebenzi yabo bonke abasebenzi abanika inkxaso kwimfundo eneemfuno ezizodwa kuzo zonke izithili, kukwabandakanywa nabantwana abangekho sezikolweni abakhubazekileyo kwiiprogram zemfundo.
3. Amalungiselelo amaziko okukhuthaza inkqubo yemfundo ebandakanya bonke abafundi aquka izikolo ezenza inkonzo epheleleyo/izikolo ezibandakanya bonke abafundi, amaziko ezibonelelo zoncedo emfundo eneemfuno ezizodwa kunye neekomiti zokunika inkxaso kwizithili.

4. Njengoko singena kwisigaba sokuqalisa le nkqubo, iSebe leMfundo leNtshona Koloni (WCED) selizibandakanye kwiSicwangciso soPhuhliso lwaBasebenzi (Human Resource Development Plan) ukuphuhlisa ubuchule bokunatyiswa kwemfundo ebandakanya bonke abafundi ngokuqalisa ngokuxhobisa izikolo ezenza inkonzo epheleleyo/ izikolo ezibandakanya bonke abafundi, izikolo ezityunjwe njengamaziko anezibonelelo zoncedo zemfundo eneemfuno ezizodwa kunye nabasebenzi bokunika inkxaso kubafundi.

5. Isixhobo esiHlaziyiweyo sokuSkrina, ukuQaphela, ukuVavanya nokuNika iNkxaso (Revised Screening, Identification, Assessment and Support (SIAS)) sifakwe kwigazethi ngoDisemba 2014. Uninzi lwabantwana baseMzantsi Afrika basemngciphekweni okanye bajamelene nesithintelo okanye izithintelo ezininzi kwimfundo ezibavalela ukuba bangafikeleli ngokupheleleyo nangokulinganayo kwimfundo. Isicwangciso i-SIAS sinenjongo yokuphendula kwezo mfuno ngokungaguqukiyo nangokomgangatho ofanayo (consistent and standardised way) ngokubonelela ngeenkqubo nezixhobo zokunika inkxaso abafundi.

6. Ikomiti yephondo ejongene noqeqesho kwandlunkulu nakwizithili (transversal provincial training team) yaseWCED ifumene uqeqesho ngo-2015 kwisicwangciso i-SIAS nasekufundiseni ikharityhulam yabafundi abaneziphiwo ezahlukeneyo ngokwasengqondweni (curriculum differentiation) eyayisenziwa liSebe leMfundo esiSiseko likazwelonke. Ingcaciso engaphezulu emalunga noqeqesho lwezikolo, ekuqaleni kweeholide zikaJuni/Julayi ngo-2016 iya kulandela.

7. Kwenziwa ikhosi esekhompyutheni emalunga nemfundo ebandakanya bonke abafundi. Iya kulandela kamva ingcaciso engaphezulu.

8. Uphuhliso lwabasebenzi kwimfundo ebandakanya bonke abafundi luya kuqhubeka kwiminyaka ezayo apho zonke izikolo zikarhulumente eziqhelekileyo ziya kufumana uqeqesho ngokumana kusongezelelwa kude kuyokutsho kwizikolo ezenza inkonzo epheleleyo/kwizikolo zemfundo ebandakanya bonke abafundi eziya kuba nako ukunika inkxaso abafundi abaneemfuno zemfundo ezingagqithisanga ukuya kwabaneemfuno eziphakathi (mild to moderate special educational needs).

9. Kuya kunikwa inkxaso engaphezulu ziikomiti ezijongene nemfundo ebandakanya bonke abafundi kumaziko ezibonelelo zoncedo ezikolo zemfundo eneemfuno ezizodwa (special school resource centres) naziikomiti zokunika inkxaso kwizithili.

10. Kuya kuqhutyekwa ngokunika inkxaso kwizikolo zemfundo eneemfuno ezizodwa ezomeleziweyo kubafundi abaneemfuno ezigqithisileyo.

11. Izikolo zemfundo eneemfuno ezizodwa ziya kwenza oomasifundisane kwiinkalo zazo zobuchule yaye izikolo ezenza zonke iinkonzo zokufundisa/izikolo ezenza iinkonzo ezibandakanya bonke abafundi, ziya kwenza oomasifundisane beenkqubo zokufundisa ezisebenza ngempumelelo (good practice workshops). Aba masifundisane baya kupapashwa kwikhasi i-Inclusive Specialised Education Support page kwiziko lewebhu leSebe iWCED nangokuqala kugqithwe kwii-ofisi zezithili.

12. Umgaqo-nkqubo namaxwebhu asisikhokelo emfundo abandakanya bonke abafundi anokufumaneka kwiziko lewebhu leWCED (Inclusive and Specialised Education Support /policy and guideline documents.html).

13. Kucelwa wazise okukule ngcaciso imfutshane bonke abasebenzi abachaphazelekayo ukuze bakuthathele ingqalelo.


ISAYINWE: NGU-J H LYNERS
USEKELA MLAWULI-JIKELELE WOPHUHLISO NOQUQUZELELO LWAMAZIKO
UMHLA: 2016:03:23