1. Intshayelelo
1.1 Zazazisiwe izikolo kwiSetyhula 0023/2013, ukuba ii-Annual National Assessments (ANA) ngo-2013 ziya kubhalwa ngabafundi bamaBakala 1 - 6 nabeBakala 9 kwizikolo zikarhulumente eziqhelekileyo, kwizikolo ezizimeleyo ezixhaswa ngemali ngurhulumente (state-funded independent schools) nakwezinye izikolo zemfundo eneemfuno ezizodwa.
1.2 Injongo yale ngcaciso imfutshane kukunika isikhokelo ngokulawulwa, ukubhalwa nokumakishwa kwee-ANA.

2. Iinkqubo phambi kokubhala iimvavanyo ze-ANA
2.1 Ubhaliso lwabafundi
2.1.1 Zaziceliwe izikolo kwiNgcaciso eMfutshane yoLawulo loVavanyo 0009/2013 ukuba ziqinisekise ukuba bonke abafundi babhaliswe ngokuchanekileyo kwi-Centralised Education Management Information System (CEMIS) ungadlulanga owe-25 Apreli 2013. Oku yayikukuqinisekisa ukuba abafundi babhala iimvavanyo zabo ngolwimi lokufunda nokufundisa (LOLT) oluchanekileyo kwisifundo nakwibakala elichanekileyo.
2.1.2 Amaphepha emibuzo aya kwenziwa iipasela aze asiwe ngokweenkcukacha zobhaliso lwabafundi kwiCEMIS (CEMIS learner registration information). Izikolo ziya kuthwala uxanduva lwako nakuphi na ukushota kwawo ngosuku lokubhala.
2.1.3 Naluphi na utshintsho kubhaliso malugqitywe ngokukhawuleza. Nakuphi na ukungangqinelani okufunyaniswe kwingcaciso yobhaliso lwabafundi kwiCEMIS makuxelwe kuMnu Abdurahman Noordien okanye kuMnu Thando Pokolo kule nombolo yefoni 021 467 9255.
2.2 Ukwamkelwa, ukutshekishwa nokugcinwa kwezinto zokubhala (test materials)
2.2.1 Iimvavanyo ziya kusiwa ezikolweni ngemithwalo embini phakathi kwe-19 Agasti ne-4 Septemba 2013.
2.2.2 Inqununu mayitshekishe okuqulethweyo ngumthwalo ukuqinisekisa ukuba isikolo silifumene inani elichanekileyo leemvavanyo njengoko liprintiwe kwistikha, yaye ngolwimi lokufunda nokufundisa (LOLT) oluchanekileyo. Iingxowa zeplastiki eziqulethe iimvavanyo mazingavulwa de kube ngumhla wokubhala uvavanyo.
2.2.3 Iimvavanyo ziya kusiwa kwizikolo ngokwamabakala yaye iibhokisi zebakala ngalinye ziya kuphawulwa ngokufakwa istikha esinekhowudi enombala ngolu hlobo lulandelayo:

IBakala 1 Omthubi
IBakala 2 Opinki
IBakala 3 Oblowu
IBakala 4 Obomvu
IBakala 5 Oluhlaza
IBakala 6 O-orenji
IBakala 9 O-purple
2.2.4 Umthwalo we-ANA (ANA consignment) uya kuba noku kulandelayo:

  • Iimvavanyo ze-ANA
  • Isiliphu sokuphendula se-ANA
2.2.5 Wakuba ufunyenwe umthwalo wamaphepha eemvavanyo, isiliphu sokuphendula, esibhalwe Annual National Assessments Test Packing List, esifunyanwa ebhokisini masitshekishwe sithelekiswa nokuqulethwe yibhokisi (ziibhokisi), sisayinwe size sithunyelwe ngefeksi apha 021 461 5628, ukuba siqwalaselwe ngu-Nks Bronwyn Calvert.
2.2.6 Kwimeko yokushota kwamaphepha kucelwa uqhagamshelane nomququzeleli wovavanyo kwi-ofisi yesithili semfundo yakho.
2.2.7 Iimvavanyo mazigcinwe kwindawo enqatyisiweyo ekunokufikeleleka kwinqununu kuphela. Ukuqinisekisa ukuba iimvavanyo zibhalwa ngeemini ezichanekileyo, iimvavanyo ezigciniweyo, mazipakishwe yaye zigcinwe ngokulandelelana kwemihla yokubhalwa kwazo. Inqununu mayiqinisekise ukuba zonke iipasela zeemvavanyo zihlala zigcinwe ngokunqatyisiweyo yaye zihlala zitywiniwe de zivulwe phambi kwabagadi babaviwa ngosuku lokubhala uvavanyo.
2.2.8 Kuya kuthunyelwa ibhokisi eyodwa enoku kulandelayo eya kusiwa ezikolweni phambi kwe-4 Septemba 2013:

  • Iimakhishithi (mark sheets) zeeklasi ezibhala ii-ANA
  • I-CD enepasiwedi ekhuselekileyo (password-protected CD) eneememo zokumakisha (marking memoranda)
  • Izintlu zokutshekisha (control lists), kunye nemvulophu yokungenisa amaphepha eempendulo aziisampula kwiziko lokumakisha
  • Ikopi yengcaciso emfutshane ye-ANA
  • Isikhokelo sootitshala seeMvavanyo zoNyaka zikaZwelonke (Annual National Assessments)
  • IsiHlomelo B, apho kufeneka kufakwe khona abafundi abatsha ukuba abakho kuxwebhu lwamanqaku.
2.3 Ukugada kwabaviwa
2.3.1 Inqununu iya kusebenza njengomgadi wabaviwa oyintloko esikolweni sayo yaye mayiqinisekise ukuba yenziwe ithayimthebhile yokugada abaviwa.
2.3.2 Ii-ANA luvavanyo lukazwelonke. Ootitshala mabanganiki ncedo olunokwenza abafundi bazuze okungabenzelelela (that will advantage learners) nangaluphi na uhlobo.
2.3.3 Ootitshala abafundisa iiklasi zamaBakala 1 no-2 baya kugada iiklasi ezizezabo. Bayacelwa ootitshala bamaBakala 3 ukuba batshintshiselane ngeeklasi nabanye ootitshala beBakala 3 xa kugadwa abaviwa. Ootitshala bamaBakala 4 - 6 no- 9 abavumelekanga ukuba bagade iiklasi abazifundisayo.
2.3.4 Mayifundwe ngokuvakalayo yonke imibuzo ngutitshala kubafundi bamaBakala 1 no-2, kodwa bangaxelelwa zimpendulo okanye izinto ezinokubakhumbuza iimpendulo. Abafundi bamaBakala 3 ¡V 6 no-9 mabayifunde imibuzo ngokwabo yaye bazisebenzele ngokwabo bengancediswa.
2.3.5 Ootitshala abagada abaviwa ababhala ii-ANA mabanikwe esi sikhokelo siqhotyoshelweyo ISikhokelo sikaTitshala soVavanyo loNyaka lukaZwelonke (Teacher Guide to the Annual National Assessment) kwiveki enye ubuncinane ngaphambi kokuqala kovavanyo ukuqinisekisa ukuba utitshala ngamnye uyazi kanye ngqo ukuba abagade njani na abaviwa beklasi abelwe yona.
2.3.6 Mabaziswe kwangaphambili abagadi babaviwa ngethuba elithathwa luvavanyo ngalunye. Inqununu mayiqinisekise ukuba kulandelwa kanye ngqo amaxesha abekiweyo.
2.3.7 Inqununu inoxanduva lokuqeqesha bonke ootitshala abaya kugada abaviwa kwezi mviwo. Imizuzu yentlanganiso yolu qeqesho mayibhalwe phantsi igcinwe esikolweni, njengoko iya kuba bubungqina bokuba uqeqesho beluqhubekile.
2.3.8 Kucelwa uMphathi weze-IMG aqinisekise ukuba lwenziwe uqeqesho lwenqununu nabagadi babaviwa.
2.4 Amalungiselelo endawo yokubhalela uvavanyo
2.4.1 Iindawo zokubhalela ii-ANA mazilungiswe ubuncinane ngosuku olunye phambi kokuqala kovavanyo ngalunye.
2.4.2 Iindonga zeklasi ezinayo nantoni na enokunceda abafundi mazigqunywe okanye isuswe loo nto ibhaliweyo.
2.4.3 Indlela yokuhlala kwindawo yokubhalela mayilungiswe ngohlobo lokuba umfundi angabinako ukuwubona umsebenzi womnye umfundi.

3. Inkqubo ngosuku lokubhalwa kwee-ANA
3.1 Ii-ANA ziya kubhalwa ukususela nge-10 ukuya kwi-13 Septemba 2013. Uvavanyo ngalunye luya kuqala ngo-09:00 ngosuku olucacisiweyo. Nakuba kunjalo, bayacelwa abafundi ukuba bafike kwiindawo zokubhalela iimviwo ubuncinane kwimizuzu eyi-20 phambi kokuqala kovavanyo. Kufuneka abafundi banikwe imizuzu eyi-10 – 15 yokuzalisa iinkcukacha kwiphepha elingaphandle (cover page) (nemazibhalwe ebhodini) nokwenza imisebenzi yokuziqhelisa (practice exercises).
3.2 Ziyakhunjuzwa iinqununu ukuba ezi ntsuku ziintsuku zesikolo eziqhelekileyo yaye ukufundisa nokufunda makuqale kwangoko nje emva kokugqitywa kweemvavanyo.
3.3 Abagadi babaviwa mabaqinisekise ukuba abafundi banikwa iimvavanyo ezichanekileyo.
3.4 Abagadi babaviwa mabanikwe ingcaciso yezolawulo efanelekileyo efunwa kwiphepha elingaphandle lencwadana yovavanyo (test cover page), umzekelo, inombolo yesikolo i-9-digit EMIS number negama lesithili semfundo.

4. Inkqubo emva kokubhala ii-ANA
4.1 Ukumakishwa nokumodareyithwa
4.1.1 Zonke iincwadi zeempendulo zamaBakala 1 - 6 no-9, kwizikolo zikarhulumente eziqhelekileyo nakwizikolo zemfundo eneemfuno ezizodwa, mazimakishwe yaye zimodareyithwe ngaphakathi esikolweni ngootitshala bezifundo ungadlulanga owe-18 Septemba 2013.
4.1.2 Ipasiwedi (password) yeCD yeememo zokumakisha (marking memorandum on the CD) iya kwenziwa ifumaneke yonke imihla ngokuthi ifunyanwe kumququzeleli wovavanyo wesithili semfundo yaye iya kufakwa kwiziko lewebhu leCandelo loLawulo loVavanyo lweGET. Kunokufikelelwa kwiimemo ngokuklikha kule linki ilandelayo: http://wced.school.za/home/home.html ukuze emva koko

  • uklikhe ku-"Teaching/Curriculum Support"
  • uklikhe ku-"Assessment Management",
  • uklikhe ku-"GET Assessment"
  • uklikhe ku"Annual National Assessments"
  • naku "Annual National Assessments 2013".
4.1.3 Iimakhishithi ziya kusetyenziselwa ukurekhoda amanqaku abafundi emva kokuba kugqitywe ukumodareyithwa kwangaphakathi.
4.2 Ukurekhoda nokwenza iripoti
4.2.1 Izikolo ziya kunikwa iimakhishithi zebakala ngalinye nezeklasi nganye. Emva kokumodareyithwa kwangaphakathi kwinqanaba lesikolo, amanqaku makafakwe ngutitshala kwimakhishithi eyintsusa ebonelelweyo. Ikholam ephawulwe "Moderation" mayingasetyenziswa; ilungiselelwe ukumakishwa kwakhona okukwiziko elinye (centralised re-marking).
4.2.2 Akuba amanqaku erekhodiwe kwiimakhishithi, ezi makhishithi mazisetyenziselwe ukukhethwa kwesampula yeencwadi zeempendulo ngokungamiselwanga (a random selection of a sample) zamaBakala 3, 6 no- 9. Iimakhishithi eziyintsusa kunye neencwadi zeempendulo eziyisampula, mazingeniswe kwi-ofisi yesithili semfundo ukulungiselela ukumakishwa kwakhona okukwiziko elinye. Ziyacelwa izikolo ukuba zenze iifotokopi zeemakhishithi zamaBakala 3, 6 no-9 nemazigcinwe yinqununu ngokunqatyisiweyo.
4.2.3 Ziya kucelwa kwakhona izikolo ukuba zifake amanqaku kwikhompyutha kwiCEMIS. Isikrini sokufaka amanqaku i-capture screen sinokufunyanwa phantsi ko-"Assessments". La manqaku, ekufuneka ukuba angqinisiswe ziintloko zamabakala nenqununu, makafakwe kwiCEMIS ungadlulanga owe-30 Septemba 2013. Enye ingcaciso emfutshane enika iinkcukacha ngokufakwa kwamanqaku iza kuthunyelwa kungekudala.
4.3 Ukumakishwa kwakhona okuqhubekela kwiziko elinye (Centralised re-marking)
4.3.1 Iisampula zeencwadi zeempendulo ezi-3 kwisifundo ngasinye nakwiklasi nganye kumaBakala 3, 6 no-9 ezivela kwisikolo ngasinye, ziya kumakishwa kwakhona ngootitshala kwindawo enye ekwisithili semfundo.
4.3.2 Iinkcukacha ngokuba ikhethwe njani na isampula yeencwadi zeempendulo zokumakishwa kwakhona ziya kunikwa ngumququzeleli wovavanyo kwi-ofisi yesithili semfundo.
4.3.3 Isampula yeencwadi zeempendulo ezimakishiweyo neemakhishithi eziyintsusa mazingeniswe yinqununu kwi-ofisi yesithili semfundo okanye kwindawo yokumakishela iimvivo engadlulanga u-14:00 nge-19 Septemba 2013.
4.3.4 I-control list ekumphandle wemvulophu emdaka (brown) oyinikiweyo mayizaliswe ngokuchanekileyo ize isayinelwe yinqununu phambi kokuyingenisa kwisithili semfundo.
4.4 Ukungqinisiswa kwee-ANA (AmaBakala 3, 6, no-9)
4.4.1 Kujongwe ukuba zibe malunga ne-230 izikolo eNtshona Koloni eziya kukhethelwa Njenge-ANA verification schools.
4.4.2 I-arhente ezimeleyo iya kubeka esweni ulawulo lweemvavanyo zamaBakala 3, 6, no-9 kwezi zikolo. Isampula yeencwadi zeempendulo eziyi-25 ngesifundo ngasinye nangebakala ngalinye kwezi zikolo zikhethiweyo, iya kuthathwa yi-arhente ezimeleyo emva kokuba bonke abafundi bebhale ii-ANA, imakishwe ngokuzimeleyo. Le sampula yabafundi iya kucelwa ibhale kwakhona olunye uvavanyo oluyi-anchor item oluya kuqhutywa yi-arhente ezimeleyo.
4.4.3 Iinqununu zezikolo, ootitshala nabafundi bezikolo ezikhethelwe ungqinisiso lwe-ANA, baya kucelwa ukuba bazalise iikhweshine, eziya kubonelelwa yi-arhente ezimeleyo.
4.4.4 Kucelwa ukuba izikolo zenze iikopi zeencwadi zeempendulo ezenziwe isampula ekhethelwe ukungqinisiswa yi-arhente ezimeleyo yaye iincwadi zeempendulo eziyintsusa ezenziwe isampula (original sampled scripts) mazinikwe i-arhente ezimeleyo ngosuku lovavanyo. Iincwadi zeempendulo eziziifotokopi mazimakishwe esikolweni aze amanqaku afakwe kwimakhishithi.
4.4.5 Izikolo ziya kwaziswa yi-ofisi yesithili semfundo ukuba ngaba isikolo sabo sikhethiwe na kungqinisiso lwe-ANA.

5. Kucelwa wazise okukule ngcaciso imfutshane bonke ootitshala abachaphazelekayo ukuze bakuthathele ingqalelo.


ISAYINWE: NGU-BK SCHREUDER
USEKELA MLAWULI-JIKELELE WOLAWULO LWEKHARITYHULAM NOVAVANYO
UMHLA: 2013:08:20

IsiHlomelo A: "Teacher Guide to the Annual National Assessments"  (ubukhulu: 31 KB)