1. Le ngcaciso emfutshane inika isishwankathelo sazo zonke iimviwo neemvavanyo zangaphandle eziqhutywa zizikolo eziziiprayimari neziziisekondari nangamaziko emfundo yabadala apha kwiSebe leMfundo leNtshona Koloni. Injongo yale mbalelwano kukucacisa iimvavanyo zalo nyaka ukwenzela ukuba kuncediswe izikolo ekwenzeni izicwangciso ezifanelekileyo kwangexesha.
2. Ezi mviwo neemvavanyo zangaphandle zilandelayo ziya kuqhutywa kwizikolo eziziiprayimari neziziisekondari nakumaziko emfundo yabadala ngo-2009, kubandakanywa neemviwo zeSatifikethi seMatriki sikaZwelonke zokuxabangela ngo-2010.
2.1 IZIKOLO EZIZIIPRAYIMARI
  1. UVavanyo lweZiseko zokuFunda lukaZwelonke (National Foundations for Learning Assessment) (AmaBakala 1 - 6)
  2. IiMvavanyo zoLwazi lokuFunda nokuBhala nokuBala zeSebe iWCED zeBakala 6
2.2 IZIKOLO EZIZIISEKONDARI
  1. UVavanyo lweMisebenzi eFanayo lweBakala 9 (Grade 9 Common Tasks for Assessment (CTAs))
  2. IiMviwo zeSatifikethi seMatriki sikaZwelonke (Novemba 2009) neemviwo zokuxabangela (Feb/Matshi 2010)
  3. IiMviwo zeSatifikethi seMatriki (Ingxelo 550-Meyi/Juni 2009)
2.3 AMAZIKO EMFUNDO YABADALA

IiMviwo neeMvavanyo ze-ABET Level 1 - 4

3. Apha ngezantsi kukho iinkcukacha ezimalunga noviwo novavanyo ngalunye. Kubalulekile ukuba izikolo namaziko emfundo yabadala ziqaphele imihla yeemviwo neemvavanyo ezahlukeneyo zize zenze izicwangciso ngokungqinelana nayo.
3.1 IZIKOLO EZIZIIPRAYIMARI
3.1.1 Uvavanyo lweZiseko zokuFunda lukaZwelonke (National Foundations for Learning Assessment) (AmaBakala 1 - 6)
  1. Uvavanyo lweZiseko zokuFunda lukaZwelonke luvavanyo lukazwelonke oluya kubhalwa ngabo bonke abafundi ukuqalela kwiBakala 1 ukuya kwiBakala 6.
  2. Olu luvavanyo lwaqho ngonyaka nolwaqaliswa njengeprojekthi kazwelonkwe ngo-2008, kwaye luya kuqhubeka lubhalwa de kube ngu-2011.
  3. Injongo ephambili yezi mvavanyo zaqho ngonyaka kukuphucula izakhono zabafundi zokufunda, ukubhala nezokubala. Kungoko uviwo lusetwa kwiiLwimi nakwiMathematika.
  4. Amaphepha emibuzo kwezi mvavanyo asetwa liSebe leMfundo likazwelonke yaye kuthiwe izikolo ziya kuwanikwa liSebe leMfundo likazwelonke kwikota yesine.
  5. Ezi mvavanyo mazibandakanywe njengenxenye yeemvavanyo ezibhalwa kumaBakala 1 - 6. Oku kuthetha ukuba mazisetyenziswe njengeminye yemisebenzi yovavanyo emiselweyo (formal assessment tasks) kwikota yesi-4.
  6. Ezi mvavanyo zicwangciselwe ukubhalwa ukususela nge-16 - 20 Novemba 2009.
  7. Ezi mvavanyo mazimakishwe zize zimodareyithwe ezikolweni ukuze amanqaku afakwe ekhompyutheni aze angeniswe kwiSebe leMfundo likazwelonke.
  8. Iinkcukacha malunga nokuqhutywa kwezi mvavanyo ziya kwaziswa izikolo xa sele likufutshane ithuba lovavanyo naxa sele kufunyenwe inkcazo ecacisa ngazo kwiSebe leMfundo likazwelonke.
3.1.2 IiMvavanyo zoLwazi lokuFunda nokuBhala noLwazi lokuBala zeSebe iWCED iBakala 6
  1. Ngo-Oktobha nango-Novemba 2009 bonke abafundi beBakala 6 baya kubhala uvavanyo lwangaphandle loLwazi lokuFunda nokuBhala nakuLwazi lokuBala nolunjongo yalo ikukujonga imilinganiselo yokupasa kwabafundi kunye nokulandelela inkqubela eyenziwe ngabafundi beBakala 6 ekupaseni kuLwazi lokuFunda nokuBhala nakuLwazi lokuBala.
  2. Iimvavanyo zeBakala 6 zabhalwa ukususela ngo-2003 kwaye ziya kuqhubeka zibhalwa qho emva kokutsiba unyaka omnye (alternate year) njengovavanyo oluqhutywa liphondo.
  3. Ngo-2010, zonke izikolo ziya kuphinda zibhale iimvavanyo zoLwazi lokuFunda nokuBhala noLwazi lokuBala zeBakala 3 zeSebe iWCED. Ezi mvavanyo ziya kubhalwa qho emva kokutsiba unyaka omnye (every alternate year).
  4. Nayiphi na imibuzo emalunga neemvavanyo zoLwazi lokuFunda nokuBhala noLwazi lokuBala zeBakala 3 neBakala 6 zeSebe iWCED, mayibhekiswe kuDR RS Cornelissen kule nombolo yefoni 021 467 2286 okanye kule dilesi ye-imeyili rcornelissen@pgwc.gov.za
3.2 IZIKOLO EZIZIISEKONDARI
3.2.1 IMisebenzi yoVavanyo eFanayo yeBakala 9 (Grade 9 Common Tasks for Assessment (CTAs))
  1. IiCTAs zeBakala 9 zaphunyezwa ngo-2003. Ezi mvavanyo zibhalwa qho ngonyaka kwaye zineCandelo A neCandelo B.
  2. ICandelo A linemisebenzi yovavanyo engamiselwanga (informal assessments (uviwo oluqhutywa sisikolo (school-based assessment - SBA) - lo gama iCandelo B linoviwo olumiselweyo (formal examination).
  3. Ii-CTAs zeBakala 9 zisetwa liSebe leMfundo likazwelonke.
  4. Nakuba kwakujongwe ukuba ii-CTAs zika-2009 (ICandelo A) lenziwe ngekota yesibini ka-2009, ayikafumaneki imiqulu epheleleyo yamaphepha emibuzo kwiSebe leMfundo likazwelonke. Ukunika izikolo ixesha elaneleyo lokucwangcisa ngokufanelekileyo, iiCTAs zeCandelo A zingabhalwa ngoku kwikota yesithathu ukuba imiqulu yamaphepha emibuzo epheleleyo yeCandelo A iye yaziswa kwiphondo kwangexesha. Enye imbalelwano emalunga noku iya kuthunyelwa ezikolweni kwakuba nje kufumaneke kwiSebe leMfundo likazwelonke ingcaciso ecacileyo malunga noku.
  5. ICandelo B leeCTAs liya kubhalwa ngekota yesi-4. Imihla yeeMvavanyo zeBakala 9 ngo-2009 yile ilandelayo:
UMHLA 09:00 - 11:00 12:00 - 14:00
IVEKI YOKUQALA    
16 -11- 09 I-Natural sciences  
17 -11- 09 I-Social Sciences  
18 -11- 09 I-Arts and Culture  
19 -11- 09 I-Economic and Management Sciences  
20 -11- 09 I-Technology  
IVEKI YESIBINI 09:00 - 11:00 12:00 - 14:00
     
23 -11- 09 Ulwimi lweNkobe ULwimi Lwesibini lweNkobe
24 -11- 09 ULwimi lokuQala oLongezelelweyo ULwimi lweSibini oLongezelelweyo
25 -11 - 09 Isifundo soLwazi ngezoBomi  
26 -11 - 09 I-Mathematika  
27 -11 - 09 IHOLIDE YEZENKOLO  
IVEKI YESITHATHU    
30 -11- 09 ULwimi lweSibini oLongezelelweyo  

3.2.2 IProjekthi eLingwayo yoVavanyo i-General Education and Training Certificate (GEC)
  1. Iprojekthi iGeneral Education Certificate (GEC) iya kulingwa kwisampula yezikolo kumaphondo olithoba ngo-2009.
  2. Zizonke zili-100 izikolo eNtshona Koloni eziya kuthatha inxaxheba kule projekthi ilingwayo (pilot project).
  3. Le projekthi elingwayo ibandakanya ukubhalwa kwee-CTAs (ICandelo A no-B), njengakwezinye izikolo, kuze kongezwe kwizikolo ezikule projekthi ilingwayo ukuba ziya kuzisebenza (process) iziphumo ngokusebenzisa ikhompyutha, njengoko kucacisiwe liSebe leMfundo likazwelonke.
  4. Izikolo ezikwiprojekthi elingwayo ziya kukhethwa zize zaziswe ngeenkcukacha zale projekthi ilingwayo ngokukhawuleza yakuba ifunyenwe ingcaciso ecacileyo evela kwiSebe leMfundo likazwelonke.
  5. Ukuphunyezwa ngokupheleleyo kweprojekthi yeGEC kuya kwenziwa ngo-2010.
3.2.3 IiMviwo zeSatifikethi seMatriki sikazwelonke (IBakala 12: NQF Level 4)
  1. UViwo lweSatifikethi seMatriki sikaZwelonke lubhalwe okokuqala ngqa ngo-2008.
  2. Uviwo oluphambili lubhalwa ngoNovemba nangoDisemba ukuze izifundo zeprakhtikhali zibhalwe ngo-Oktobha kunyaka ngamnye.
  3. Iimviwo zokuxabangela zibhalwa ngoFebruwari/Matshi kunyaka ngamnye.
  4. Amaphepha emibuzo asetwa liSebe leMfundo likazwelonke, amodareyithwe ngu-Umalusi, aze anikwe amaphondo ngenjongo yolawulo nokubhalwa kwawo.
  5. Amaphepha emibuzo eemviwo aya kusiwa ezikolweni kwaphambi kokubhalwa kwamaphepha njengakwixesha elidlulileyo.
  6. Ithayimthebhile yoviwo lweSatifikethi seMatriki sikaZwelonke ifakwe kwiSetyhula 0014/2009.
  7. Bonke abaviwa ababhala iiMviwo seSatifikethi seMatriki sikaZwelonke mabangqinelane neemfuno zovavanyo oluqhutywa sisikolo, nekufuneka lumodareyithwe luze lungqinisiswe sisikolo nasisithili phambi kokuba amanqaku angeniswe kwiCandelo leeMviwo.
  8. Apho abaviwa bangakhange bangqinelane neemfuno zovavanyo oluqhutywa sisikolo (SBA), iziphumo zoviwo lwabo ziya kuhlala zingaphelelanga.
3.2.4 IIMviwo zeSatifikethi seMatriki (Ingxelo 550: NQF Level 4)
  1. Uviwo lweSatifikethi seMatriki oluvavanya ikharityhulam endala luya kupheliswa ngoJuni 2011.
  2. Abaviwa abanqwenela ukugqiba eli banga lemfundo basenamathuba amathathu okugqibezela eli banga (ngo-2009, 2010 nango-2011).
  3. Olu viwo luqhutywa kube kanye kuphela ngoMeyi/Juni kunyaka ngamnye kwaye ubhaliso luvalwa nge-31 Januwari kunyaka ngamnye de kube ngu-2011.
  4. Uviwo lubhalwa kumaziko okubhalela iimviwo akhethiweyo kuphela. Amaphepha emibuzo yoviwo aya kusiwa kumaziko okubhalela uviwo ngokweenkcukacha-manani zobhaliso.
  5. Abaviwa banikwa iileta zokwamkelwa eluviweni. Ezi leta zicacisa umhla woviwo nendawo apho umviwa aya kubhalela khona.
  6. Ithayimthebhile yoviwo lwango-Meyi/Juni 2009 ifakwe kwiSetyhula 0012/2009.
3.3 AMAZIKO EMFUNDO YABADALA: IiMviwo neeMvavanyo ze-ABET Level 1 - 4
  1. Iimviwo neeMvavanyo ze-ABET Level 1 - 4 ziqhutywa ngoJuni nango-Oktobha kunyaka ngamnye.
  2. Iimvavanyo ze-ABET level 1 - 3 ziimvavanyo zephondo, ekubeni eze-ABET level 4 kuziimvavanyo zikazwelonke.
  3. Ukuqhutywa kwezi mviwo neemvavanyo kubalulekile ukuze kube nokuhlangatyezwana nesiCwangciso soPhuhliso lwaBasebenzi (Human Capital Development Strategy) sephondo kuze kubonelelwe ngamathuba aziintlobo ngeentlobo okufunda kubafundi abadala.
  4. I-50% yamanqaku e-ABET ngamanqaku eemvavanyo ezenziwa zizikolo ize enye i-50% ibe ngamanqaku eemviwo.
  5. Ukususela ngo-2009, onke amaziko e-ABET makenze imisebenzi yovavanyo ekumgangatho ofanayo eyenziwa zizikolo (standardised site-based assessment tasks) esetwa liSebe leMfundo likazwelonke.
  6. Onke amanqaku ovavanyo olwenziwa sisikolo (site-based assessment (SBA)) makamodareyithwe liziko okanye sisithili.
  7. Ithayimthebhile yoviwo lwangoJuni 2009 ifakwe kule Setyhula [INGCACISO EMFUTSHANE YECANDELO LEZOLAWULO LOVAVANYO] 009/2009.
  8. Ithayimthebhile yoviwo lwango-Oktobha 2009 iya kuthunyelwa kumaziko yakuba ifunyenwe kwiSebe leMfundo likazwelonke.
  9. Umhla wokuvala ubhaliso kuviwo luka-Oktobha 2009 ngowe-14 Agasti 2009.
  10. Ubhaliso kwezi mviwo maluqhutyelwe kwiziko le-ABET.
4. Iya kuthakazelelwa intsebenziswano yenu ekuphunyezweni ngempumelelo kwezi mviwo nezi mvavanyo zahlukeneyo.


ISAYINWE: NGU-BK SCHREUDER
INTLOKO: YESEBE LEMFUNDO
UMHLA: 2009:04:21