1. Ziyabulelwa iinqununu nabasebenzi, abasebenzi be-e-Innovation, abaphathi beesekethe, abalawuli bee-ofisi zezithili nabasebenzi be-EMIS ngokugqiba yonke imisebenzi ye-CEMIS ebifuneka yokupasa kwabafundi ngokusebenzisa ikhompyutha (online promotions) ngo-2007. Ngenxa yoku, bonke abafundi ababhaliswe kwi-CEMIS sele befakiwe kwisistim ngokuzenzekelayo kumabakala ezikolo zabo kulo ka-2008.

2. Usetyenziso lwe-CEMIS ngo-2008
2.1 Isaveyi equphayo yekhompyutha ka-2008 - 30 Januwari 2008
2.2 Iinkqubo ezinxulumene nedatha yeCEMIS yesikolo sakho
  • Izicelo zezithuba zoKwanda kwamanani nezeKharityhulam
  • Ukubhalisela iimviwo
  • Izicelo zokutshintsha amahlelo
  • Iingxelo zokuhamba isikolo zekota zekhompyutha zabafundi nezootitshala
  • Iisaveyi zekhompyutha
2.3 Isaveyi yezikolo eyenziwa qho ngonyaka
2.4 Ubalo lwezikolo olwenziwa yi-EMIS
2.5 Isistim yoLawulo iSchool Administration Management System -SA-SAMS Intergration

2.1 Isaveyi equphayo eyenziwa ngekhompyutha (Online SNAP survey) ka-2008
2.1.1 Le saveyi iya kuqhutywa ekhompyutheni kwizikolo zikarhulumente eziqhelekileyo nakwizikolo zemfundo eneemfuno ezizodwa. Izikolo ezizimeleyo ziya kufumana iifom zesaveyi (ii-physical survey forms), nemazizaliswe zize zibuyiselwe kwi-EMIS. Injongo yesaveyi equphayo (SNAP survey) kukuqinisekisa amanani kanye abafundi ababhaliswe ngokwenene nootitshala nabasebenzi kwisikolo ngasinye ngosuku lwe-10 izikolo zivuliwe. Mayibe ngabafundi kanye ababhalisiweyo nabahamba isikolo kungabi ngabafundi abangahle beze esikolweni.
2.1.2 La manyathelo alandelayo aya kunceda izikolo ukuba zizalise isaveyi kwikhompyutha (online survey) ungagqithanga owe-30 Januwari 2008:
  • Nika amagama eklasi (Create class names) kuzo zonke iiklasi kwibakala ngalinye elifundiswa esikolweni uze uhlaziye idatha yeeklasi ngokwenza i-Classes Update ngokuthi ufake wonke umfundi okhoyo kwi-CEMIS kwiklasi efanelekileyo ngo-2008.
  • Ngenisa ngaphakathi (Transfer-in) nabaphi na abafundi abasele bekwi-CEMIS nabajoyine isikolo sakho ngokusebenzisa inombolo eyodwa yomfundi (learner unique number) kwisatifikethi i-CEMIS transfer certificate.
  • Tshintshela kwezinye izikolo (Transfer-out) abafundi abacela ukumka esikolweni sakho. Kwenze oku ngekhompyutha uze uprinte isatifikethi sokutshintshela kwenye indawo i-transfer certificate.
  • Khupha kwisistim (Deregister) nawuphi na umfundi ngokumsusa kwi-CEMIS ongakhange abuye ukuza kuthatha indawo yakhe esikolweni sakho nge-29 Januwari 2008. Ukuba abafundi abathile bafika mva (emva kwe-30 Januwari 2008), bangaphinda babhaliswe esikolweni sakho.
  • Faka ekhompyutheni (capture) nawuphi na umfundi ohamba isikolo okokuqala okanye ovela kwelinye iphondo okanye kwelinye ilizwe njenge-New Registration on CEMIS. Izikolo zaseprayimari mazisebenzise i-offline tool, zize zifake abafundi (upload) kwi-CEMIS, lo gama izikolo eziphakamileyo zinganako ukubhalisa abafundi abatsha ekhompyutheni (new registrations online).
  • Printa izikrini ezingenanto iiblank online capture screens uze uzinike inqununu ekufuneka ibeke esweni ukuzaliswa kwazo. Faka ingcaciso ekwifom ezizalisiweyo, ezifunyenwe kwinqununu, kwikhompyutha uze unike inqununu ikopi eprintwe kwi-CEMIS ukuba ingqinisise ukuchaneka kokufakwa kwedatha engootitshala nabasebenzi besikolo (capturing of the school staff information). Zifayilishe ezi kopi apho esikolweni.
  • Zalisa zonke ii-sign off screens uze uzingenise ungadlulanga owe-30 Januwari 2008.
2.1.3 Ukuhlaziywa kwedatha engeeklasi

QAPHELA OKU: I-CEMIS isebenzisa le migaqo ilandelayo malunga namagama eklasi:

  • I-CEMIS iya KUQALA (PREFIX) igama layo nayiphi na iklasi nge-CEMIS Grade identifier neya kulandelwa ligama leklasi lesikolo. Iiklasi zinganikwa amanye amagama kwakhona.
  • Bonke oonobumba kwigama leklasi baya kutshintshwa babengoonobumba abakhulu (upper case)
  • Akukho zithuba ziya kuvunyelwa kwigama leklasi elinikwa sisikolo.
  • Qinisekisa ukuba ukhetha ibakala elichanekileyo nanini na unika amagama eklasi.
  • Amaqela eklasi azi-Multigrade class groups enziwa xa isalathi i-defaulted ("no") multigrade indicator sisetwe ku-"yes".

Le nkqubo yokucacisa iklasi ka-2008 yomfundi ibalulekile kuzo zonke iiripoti nakwii-class lists. Ngokwenza olu hlaziyo lwedatha yeklasi, isikolo singaqinisekisa ukuba amanani abafundi baso achanekile kwi-CEMIS.

Qinisekisa ukuba lwenziwa olu hlaziyo kwangoko kangangoko kunokwenzeka kwisicwangciso nakumalungiselelo eprogram yesikolo, ekukhethwa ukuba lwenziwe xa kuvulwa okanye phambi kokuvulwa kwezikolo. I-CEMIS yafaka bonke abafundi kumabakala abo achanekileyo ngo-2008 ngokuzenzekelayo emva kwenkqubo yokupasa kwabafundi (promotion process). Ngako oko ke abafundi abakwibakala baya kuba ngabo bapase kwibakala elingaphambili, kwakunye nabo bafundi bangapasanga abasekwelo bakala linye.

2.1.4 Ukutshintshelwa kwezinye izikolo kwabafundi kwi-CEMIS (CEMIS learner Transfers)
  • Qinisekisa ukuba zonke izatifikethi zokutshintshelwa kwezinye izikolo (transfers), zokukhutshwa kwisistim nokubhaliswa kwakhona kwabafundi zenziwa ngekhompyutha njengoko oku kuqhubeka ukwenzeka esikolweni. Oku kuya kuqinisekisa ulawulo lwamanani abafundi oluthembekileyo.
  • Sebenzisa ii-transfer certificates: zinike abafundi abemkayo esikolweni sakho uze unyanzelise ukuba beze nezabo abafundi abangena esikolweni sakho. Zifayilishe ezi zatifikethi esikolweni, njengoko ziya kusetyenziswa kwiinkqubo zokubalwa kwamanani esikolweni.
  • Unganiki ii-transfer certificates abafundi beBakala 12 abagqibe ukufunda ngo-2007.
  • Ukuprinta ii-transfer certificates kwisistim kwenziwa ngokuklikha ku-Transfer/Exit menu uze ukhethe u-"Print Forms" kwi-submenu. Klikha kunobumba (letter) ifani eqala ngaye. Kuya kuvela uluhlu lwamagama. Klikha ku-Learner. Kuya kuvela i-print dialogue screen, ekuvumela ukuba ukhethe iprinta uze utshintshe ii-printer settings. Nceda uqinisekise ukuba isayizi yephepha eliprintwayo (page size setting) isetwe ku-A4 ingabi ngu-"letter". Ukuba isayizi yephepha isetwe ku-"letter", isatifikethi siya kuprintwa sibe ngamaphepha ama-2. Faka i-blank transfer form kwiprinta uze uklikhe ku-"Print" ukuprinta ifom.
  • Inqununu mayibhale umhla kwi-transfer certificate ngexesha lokusayinwa kwefom.
2.1.5 Ukubhaliswa okokuqala kwi-CEMIS
  • Abafundi abangena kwisistim abangazange babhaliswa kwi-CEMIS ukususela ngo-2005, umz. abafundi ababengekho kwisikolo sikarhulumente okanye kwezinye izikolo ezizimeleyo eNtshona Koloni, ngabo ababhaliswa okokuqala. Xa kuthethwa ngokubanzi, bangababhalisa okokuqala kwizikolo zikarhulumente kula maBakala, Pre-Gr R, Gr R, neBakala 1, okanye abavela kwamanye amazwe, amaphondo okanye kwezinye izikolo ezizimeleyo eNtshona Koloni.
  • Ii-New Registration forms ziposelwe ezikolweni. Kucelwa ukuba ezi fom zizaliswe ligosa lesikolo eliyiqondayo imibuzo ekwifom nelinolwazi ngokuzalisa ifom ngokuchanekileyo. Ungayiniki abazali ifom ukuba bayizalise. Ifom esayiniweyo mayisetyenziselwe ukufaka idatha yobhaliso kwi-CEMIS.
  • Zingenziwa iikopi zale fom.
  • Kubaluleke kakhulu ukuba kubhalwe inombolo yesazisi (national identity number) yomfundi, xa ikho. Kwiimeko apho ingafumanekiyo, umzali okanye umgcini womntwana makakhuthazwe ukuba afake isicelo kwiSebe leMicimbi yezeKhaya (Home Affairs), ukuze umfundi abhaliswe ngokukhawuleza.
  • Njengangoku, kuveliswa (generated) inombolo eyodwa engafani nezinye (unique CEMIS learner reference number) ngethuba lokubhaliswa kwisistim. Kuya kusetyenziswa le nombolo de indawo yayo ithathwe yinombolo yesazisi (national identity number).
  • Kucelwa ukuba uqaphele yonke imigqaliselo ecaciswe kwifom uze uyisebenzise.
  • Izikolo eziphakamileyo nezikolo zaseprayimari ezimanani amancinane abafundi abatsha ababhalisileyo kuya kufuneka zifake ekhompyutheni bonke abafundi abatsha ababhalisileyo.
2.1.6 Isixhobo esitsha iNew CEMIS Offline 2008 capture tool
  • Izikolo zaseprayimari nezidibeneyo ezibhalisa amanani amakhulu abafundi abaqalayo ukubhaliswa zinikwe isixhobo inew CEMIS Offline 2008 capture tool ekhutshwe iyi-CD. Le CD yathunyelwa kwizikolo zaseprayimari yaye kumele ukuba sele yafika kuzo kwange-20 Novemba 2007. Esi sixhobo siya kuyifaka idatha ngokwaso (auto-install) kwakuba nje kufakwe idiski yeCD kwidrayivu ye-CD-ROM yekhompyutha yesikolo. Kucelwa uqiniseke ukuba unawo amalungelo okufaka le program (administrator rights to load the programme).
  • Isixhobo sangaphambili sokufaka idatha sika-2007, esasisetyenziswa ekuqaleni kuka-2007 siphelelwe lixesha. I-ayikhon endala (old CEMIS icon) ingacinywa kwidesktophu.
  • Isixhobo esitsha inew CEMIS offline 2008 tool siya kuvumela ukufaka kuphela idatha yobhaliso okokuqala kwala mabakala: pre-Grade R, Grade R no-Grade 1.
  • Kubalulekile ukuba kusetyenziswe umyalelo (function) othi "Add Class" ukwenza amagama eklasi kwibakala ngalinye phambi kokuba kufakwe idatha yobhaliso okokuqala kwi-offline tool. Ukuba kuvela oku Active X okanye blocked content message, klikha u-"OK" ukuwuvumela.
  • Naluphi na ubhaliso okokuqala lokungena nakweliphi na ibakala elingelilo lala akhankanywe apha ngentla, kufuneka lufakwe kwidatha ekhompyutheni xa isikolo siqhagamshelwe kunxibelelwano lweekhompyutha kwiziko ledatha (connected online to the database). Ngethuba lokufakwa kwedatha ekhompyutheni, oku kutshekishwa ngoko nangoko ukuqinisekisa ukuba abafundi abasele bekho kusini na kwiziko ledatha.
2.2 Iinkqubo eziqhagamshelwe kwidatha yeCEMIS yesikolo sakho
  • Izicelo zezithuba zengqesho ngenxa yoKwanda kwamanani neKharityhulam: Le fasilithi yokwenza isicelo ekhompyutheni iyavavanywa ize iqwalaselwe ngenjongo yokuvunywa kwizigaba ngezigaba. Kwisigaba 1 kufuneka i-ofisi ye-EMIS itshekishe izinto ezifunekayo ukubonisa ukuba amanani abafundi akwi-CEMIS atshekishiwe kwaye athembekile. Kubalulekile kakhulu ukuba isikolo senze iinkqubo zolawula lwabafundi kwi-CEMIS ngokukhawuleza ukuthintela nakuphi na ukulibaziseka.
  • Ukubhalisela iimviwo: Idatha yeCEMIS isetyenziselwa ukubhalisela abafundi iimviwo ngeemiwo. Inqununu ilawula inkqubo yesikolo yokuqinisekisa ukuba ingcaciso ngabafundi ichanekile. Ubhaliso lweBakala 12 malugqitywe ekupheleni kukaMatshi 2008.
  • Izicelo zokutshintsha amahlelo: Ukusetyenziswa kwekhompyutha (online functionality) kuvumela isikolo ukuba senze izilungiso kwidatha okanye senze isicelo kumphathi wesekethe ukuba avume naziphi na iimeko ezizodwa zokutshintshwa kwamahlelo (grade changes). Ulawulo olungekho mgangathweni lubangela ukuba kubekho izicelo ezininzi zokutshintshwa kwamahlelo. Iinqununu maziqinisekise ukuba abafundi bafakwa okanye bamkelwa ngokungqinelana nokupasa kwabo (promotion achievements). Abafundi abaninzi bazipasisa ngokwabo baze baphele bekwihlelo elingelilo ngenxa yeenkqubo zokutshekishwa nokulawulwa kweerekhodi okungenziwa ngendlela efanelekileyo.
  • Iingxelo zekhompyutha zekota zokubakho kwabafundi nootitshala esikolweni: Iskrini i-online capture screen siya kwenziwa sifumaneke kwiinqununu ukuze zikwazi ukufaka ingxelo yekota yokuhamba isikolo esisishwankathelo (quarterly attendance summary return) ukususela ekupheleni kwekota yokuqala ka-2008. Kucelwa uqinisekise ukuba kugcinwa iirejista eziyimfuneko zokunika iinkcukacha ezisisishwankathelo kwiveki yokugqibela yekota.
  • Iisaveyi zekhompyutha: SNAP nee-ANNUAL surveys ezenziwa ngekhompyutha. Ezi saveyi ziya kuba zezichanekileyo kuphela xa iinkcukacha zabafundi zitshekishwa zize zihlaziywe njengoko kufuneka. Oku kunokonga ixesha lokwenza umsebenzi wezolawulo omninzi kwaye kwenze kubekho iingxelo zezolawulo ezixabisekileyo kwisistim iphela kunyaka wonke ukuba ingcaciso engabafundi besikolo imana ihlaziywa qho. Ziyacelwa iinqununu ukuba ziqinisekise ukuba imisebenzi ekufuneka yenziwe iyalawulwa ngendlela eyiyo kwaye iyaxhaswa yi-ofisi.
2.3 Isaveyi yezikolo yaqho ngonyaka (Annual School Survey)
2.3.1 Le saveyi ibanzi iya kuqhutywa ngoLwesibini we-4 Matshi 2008.
2.3.2 Ngeli thuba, yonke idatha yomfundi ngamnye kufanele ibe sele itshekishiwe ukuba ichanekile kwaye iphelele ncam. Iinkcukacha eziya kufuna ukutshekishisiswa ngokupheleleyo zibandakanya umhla wokuzalwa, isini, iilwimi ezithathwe kwisigaba seGET nezifundo ze-NCS FET ezenziwa ngabafundi kumaBakala 10 - 12.
2.3.3 I-CEMIS iya kwenza iingxelo zempazamo (error reports) ize izibonise iingxelo ezo zize zibe nokufunyanwa zizikolo. Ezi ngxelo zingasetyenziselwa ukuvavanya ukuchaneka nokugqibeka ngokuphelele ncam kwedatha. Kwiimeko ezininzi, ezi ngxelo ziya kwenza kube lula ukwenziwa komsebenzi (facilitate a function) wokulungiswa kwedatha ngokulula.
2.3.4 Ukwabiwa kwezifundo

(a) Izifundo zeBakala 10 elitsha lika-2008 mazifakwe kwikhompyutha kwi-CEMIS. Ukukhetha uhlobo lokwabiwa kwezifundo ezininzi kuyenza ibe lula inkqubo. Kufuneka ukuba kwangaphambili kuqale kwahlaziywa idatha yeeklasi yagqitywa phambi kokuba kwenziwe le nkqubo.
(b) Amabakala amatsha, u-11 no-12 ka-2008, (kwiimeko ezininzi) aya kuqhubeka nezifundo zawo ze-NCS FET ezithathwe kwiBakala 10 ngo-2007. Iikhowudi zezifundo zamaBakala 10 no-11 zaba bafundi ziya kutshintshwa ngeprogram esetiweyo (programmatically) ngu-CEMIS zingqinelane neekhowudi zezifundo zeBakala 11 no-12.
(c) Abafundi beBakala 12 lika-2007 bebengabafundi bokugqibela ukuthatha izifundo zekharityhulam endala. Bonke abafundi abakwi-CEMIS ngo-2008 baya kuba nezifundo ze-NCS FET.
(d) Ingxelo yabafundi ngesifundo ngasinye (learners per subject report) yenza kubelula ukukhetha izifundo ezingezizo (wrong subjects) kumabakala. Iikhowudi zamabakala 10 - 12 zinamanani asi-8 (8 digits in length) kwaye azinawo umahluko kaHG noSG. Xa uklikha kwii-hyperlinked numbers kwitheyibhili kuvela amagama abafundi abenza eso sifundo. Sebenzisa le ngxelo ukuqaphela iingxaki zedatha ezinxulumene nezifundo uze uzilungise.
(e) Kubalulekile ukuba izikolo ziqinisekise ukuba ukwabiwa kwezifundo kwenziwa ngokuchanekileyo, njengoko oku kuya kuchaphazela inani lezithuba elabelwa isikolo (staff establishment) ngo-2009.

2.3.5 Iingxelo

(a) I-CEMIS ibonisa iindidi zeengxelo ukunika ingcaciso evela kwisistim yedatha, umz iingxelo zemeko yomfundi (learner status reports), zezifundo nezokukhubazeka.
(b) Xa kuklikhwe ku-blue grade-number of the learner control report, kuvela ingcaciso ngomfundi esisishwankathelo. Ukuba ingcaciso ikhethwe ngokweklasi nganye ize iprintwe, inokunikwa utitshala weklasi ngamnye ukuba ayingqinisisise ngethuba lokwenza imisebenzi yezolawulo eklasini. Ngale ndlela idatha yesikolo siphela (entire school's dataset) ingatshekishwa ize ilungiswe iimpazamo, ukuba oku kuyimfuneko, ngethuba elifutshane.
(c) Le ngcebiso iku-b) yenza lula inkqubo yokutshekisha kwaye oomabhalane be-CEMIS bangahlaziya idatha yesikolo (dataset) ngempumelelo ngokusebenza ngokubambisana.
(d) Iinqununu zingacela ukuba kwenziwe nayiphi na ingxelo enokuveliswa ngedatha efumanekayo kwi-CEMIS. Kucelwa ufonele apha: 0800 204 800 okanye ufeksele isicelo sengxelo sakho apha 021 425 7445.

2.3.6 Ukulungiswa kweempazamo kwidatha

(a) Ingcaciso eluncedo evela kwiziko ledatha ixhomekeke kwidatha echanekileyo. Kucelwa usebenzise iingxelo zengcaciso engabafundi, njengoko kubonisiwe ku-a) no-b) apha ngentla, ukulungisa iimpazamo nokungqinisisa idatha yesikolo.
(b) Iingxelo zokuchaneka kwedatha yesikolo ngasinye zinikwa abaphathi beesekethe ngeprogram esetiweyo qho ngeveki nganye. Ezi ngxelo zezolawulo zivavanya amanqanaba okuchaneka kwedatha engolwimi lokufundisa, udidi lomfundi, ukukhubazeka, ukuhlaziywa kwedatha yeklasi nezifundo ezifundwayo.


2.4 Ubalo lwezikolo yi-EMIS (School EMIS Audit)

ISebe leMfundo kuzwelonke (DoE) liqhuba ubalo lukazwelonke lwe-4% kuzo zonke izikolo zikarhulumente nezikolo ezizimeleyo eziqhelekilyo nezikolo zemfundo eneemfuno ezizodwa, kumaziko e-ABET nakwiikholeji ze-FET. Isetyhula yeCandelo lezoPhando ngezeMfundo (Education Research Circular Minute 0002/2007) ye-06 Novemba 2007 imalunga noku. Olu balo (audit) luya kuthatha ithuba eliyiminyaka emithathu.


2.5 Isistim yoLawulo iSchool Administration Management System -SA-SAMS Intergration

ISebe iDoE lenze iphakheji yezolawulo lwezikolo iSA-SAMS, neqaliswayo ukusetyenziswa kwizikolo kuzwelonke. ISebe i-WCED, ngokubambisana ne-DoE, njengangoku livelisa iprogram eya kuhlanganisa iCEMIS nale phakheji esekelwe kwiwebhu eyi-SA-SAMS package. Kujongwe ukulingwa (to pilot) kwale program ukuya ekupheleni kuka-2008.


2.6 Enkosi ngentsebenziswano nangegalelo enilenzileyo. Ukuqaliswa ngokuyimpumelelo kwale sistim intsha bekungenakwenzeka ngaphandle kwenkxaso, uncedo neengcebiso zenu. Sininqwenelela unyaka ka-2008 oneentsikelelo nempumelelo kunye nalo lonke iqela enisebenza nalo.
2.6.1 Ukuba unayo nayiphi na imibuzo, kucelwa uqhagamshelane nommeli we-CEMIS wengingqi yakho okanye neCandelo lezoPhando ngezeMfundo kule nombolo yefoni 0800 204 800 okanye kule 021 467 2295.
2.6.2 Kucelwa ukuba uqinisekise ukuba esi saziso siya kwaziswa bonke abantu abachaphazelekayo kusetyenziso lwe-CEMIS kwaye siya kuhlala sifumaneka kwaba bantu.


ISAYINWE: NGU-S.H. MAFANGA-KIBI
INTLOKO: YESEBE LEMFUNDO
UMHLA: 2008:01:10