1. Kucelwa iinqununu, abaphathi bamaziko emfundo yabadala nabagadi babaviwa abaziintloko baqaphele ukuba iimvavanyo ezi-2 zokuchwetheza ngesantya ungenzi mpazamo ngexesha elisikiweyo (timed accuracy tests) yinxenye enyanzelekileyo yephepha lemibuzo yoviwo. Umviwa ngamnye uya kukhredithwa ngawona manqaku aphezulu kumanqaku amabini awafumeneyo kwiimvavanyo zombini.

QAPHELA: Ziyakhunjuzwa iinqununu, abaphathi bamaziko nabagadi babaviwa abaziintloko ukuba ixesha elisikiweyo lovavanyo ngalunye loviwo lokuChwetheza ngesantya ungenzi mpazamo yimizuzu eli-10. Neliphi na elinye ixesha elongeziweyo elinikwe abaviwa liya kuthathwa njengesitenxo.

2. Ziyabongozwa iinqununu, abaphathi bamaziko nabagadi babaviwa abaziintloko ukuba mabancede balandele ngqo la malungiselelo alandelayo okubhalwa koviwo lokuChwetheza:
2.1 Nangona umyalelo ngokubanzi obhekiswa kubagadi babaviwa ungowokuba abaviwa mabangene kwigumbi leemviwo kwimizuzu engama-25 phambi kokuqala koviwo, abaviwa abaza kubhala uviwo lokuChwetheza mabangene kwigumbi lokubhalela uviwo kwimizuzu engama-35 phambi kokuqala koviwo. Oku kuya kubanika ithuba lokuqhelisa iminwe okwemizuzu eli-10 koomatshini babo nokulungisa oomatshini babo bokuchwetheza emva kokuba behleli kwiindawo zabo ezichanekileyo. Nakuba kunjalo, kufuneka abaviwa bapheze ukuchwetheza kwimizuzu eli-10 phambi kokuqala koviwo.
2.2 Iphepha lokuqala linovavanyo lokuchwetheza ngesantya ungenzi mpazamo ngexesha elisikiweyo lemizuzu eli-10. Emva kokunikwa amaphepha emibuzo okuqala, abaviwa mabanikwe imizuzu eli-10 yokufunda imiyalelo nephepha lemibuzo nokuba bazilungiselele uvavanyo lokuchwetheza ngesantya ungenzi mpazamo ngexesha elisikiweyo. Iphepha lokuchwetheza malifakwe koomatshini bokuchwetheza phambi kokuba kuqale uvavanyo lokuchwetheza ngesantya ungenzi mpazamo ngexesha elisikiweyo.
2.3 Ngoko nangoko lwakuba lugqityiwe uvavanyo lokuchwetheza ngesantya ungenzi mpazamo ngexesha elisikiweyo, abagadi babaviwa mabaqokelele amaphepha eempendulo, emva koko makunikwe ikhefu lemizuzu eli-15. Abaviwa mabangaphumi kwigumbi lokubhalela uviwo ngethuba leli khefu.
2.4 Iphepha lesibini liphepha leeyure ezi-3 elinovavanyo lokuchwetheza ungenzi mpazamo ngesantya usikelwe ixesha lemizuzu eli-10 kunye nayo yonke eminye imibuzo. Emva kokuba iphepha lemibuzo lesibini lihanjisiwe, abaviwa mabanikwe imizuzu eli-10 yokufunda imiyalelo nephepha lemibuzo ngenyameko baze balungiselele uvavanyo lokuchwetheza ngesantya ungenzi mpazamo ngexesha elisikiweyo. Iphepha lokuchwetheza malifakwe koomatshini bokuchwetheza phambi kokuba kuqale uvavanyo lokuchwetheza ngesantya ungenzi mpazamo ngexesha elisikiweyo.
2.5 Makubekho kwelo gumbi lokubhalela uviwo utitshala wesifundo sokuChwetheza onamava, nokuba ayingotitshala kanye wabaviwa ababhala uviwo lokuChwetheza, ngethuba lokuqhubeka koviwo lokuChwetheza ukuze anike imiyalelo eyimfuneko kubaviwa ngexesha lokuqala nokuyeka ukuchwetheza. Yena unokuncedisa abaviwa abaneengxaki ngoomatshini babo bokuchwetheza. (Abo baviwa mabanikwe ixesha elongeziweyo elilinganayo nexesha elichithwe ngenxa yezizathu ezingaphaya kolawulo lwabo.) Utitshala lowo makalandele ngqo imiyalelo esetyenziswa kuvavanyo lokuchwetheza ngesantya ungenzi mpazamo ngexesha elisikiweyo.
2.6 Abagadi babaviwa abaziintloko mabaqinisekise ukuba zibhaliwe iinombolo zabaviwa kwiphepha ngalinye lovavanyo lokuchwetheza ngesantya ungenzi mpazamo ngexesha elisikiweyo, kwangokunjalo nakumaphepha eempendulo.
3. Emva kokugqitywa koviwo lokuChwetheza, abagadi babaviwa kufuneka, ngoncedo lwenqununu, bafake amaphepha okuqala ovavanyo olusikelwe ixesha namaphepha esibini ovavanyo olusikelwe ixesha ngaphakathi kwincwadi yeempendulo yomviwa ngamnye. Akunakugxininiswa ngaphezu koku ukuba lo msebenzi mawenziwe ngenyameko enkulu ukuqinisekisa ukuba ngamaphepha ovavanyo achanekileyo afakwa kwincwadi nganye yeempendulo.
4. Abagadi babaviwa abaziintloko mabaqaphele ukuba kuya kubonelelwa ngemakhishiti ENYE kuphela kuviwo lokuChwetheza.
5. Iinqununu nabaphathi bamaziko mabaqinisekise ukuba oomatshini bokuchwetheza abaza kusetyenziswa kolu viwo basebenza kakuhle yaye neeribhoni zikwimo eyanelisayo. Lo myalelo mawulandelwe ngqo ukwenzela ukuqinisekisa ukuba abaviwa abangenisi umsebenzi okumgangatho ophantsi.
6. Makwenziwe kwala malungiselelo manye xa kuqhutywa iimviwo zangaphakathi zokuChwetheza.
7. Ukuba kuwe umbane ngethuba leemviwo zokuChwetheza, makulandelwe le nkqubo ilandelayo:
7.1 Xa kusimka umbane, inqununu okanye umphathi wesekethe makaxelele ngoko nangoko abakwamasipala aze aqinisekise, xa kunokwenzeka, ukuba unokubuya emva kwexesha elingakanani umbane.
7.2 ICandelo leeMviwo malaziswe ngoko nangoko ngokuwa kombane.
7.3 Abaviwa mabahlale kwigumbi loviwo lokuchwetheza ude ubuye umbane. Mabangavunyelwa abaviwa bathethe ngethuba belindele ukubuya kombane. Ixesha elichithwe kulindwe ukubuya kombane malibuyiswe njengexesha elongeziweyo loviwo.
7.4 UKUBA UMBANE AWUKABUYI EMVA KWESIQINGATHA SEYURE, LOO SESHONI YOVIWO MAYIHLATYWE (BE CANCELLED). IYA KUTHI KE EMVA KOKO IHLEHLISELWE OMNYE UMHLA EKUVUNYELWENE NGAWO LISEBE LEMFUNDO NESIKOLO ESICHAPHAZELEKAYO (NEZIKOLO EZICHAPHAZELEKAYO).
7.5 Ukuba kufuneke kuhlatywe uviwo, abaviwa mabawungeniswe umsebenzi abasele bewenzile uze ungeniswe kwiCandelo leeMviwo.
7.6 Kwiimeko apho kuqhubeka iiseshoni ezimbini zokuChwetheza kwiziko lokubhalela uviwo, makusebenze kwale nkqubo ilapha ngentla kuzo zombini iiseshoni.
7.7 Ukuba umbane uwa ngethuba leseshoni yokuqala kuze kunyanzeleke ukuba kuhlatywe uviwo, iinqununu nabaphathi bamaziko mabaqinisekise ukuba, phambi kokuqala kweseshoni yesibini, akukho qhagamshelwano nangayiphi na indlela nenjani na phakathi kwabaviwa beeseshoni zombini.
7.8 Ukuze kuthintelwe ukuwa kombane, iinqununu nabaphathi bamaziko bafanele ukwenza amalungiselelo ayimfuneko ngokumalunga nezixhobo ezisebenzisa umbane kakhulu (umz. kumagumbi e-Metalwork, Woodwork kunye ne-Home Economics) ukuba zingasetyenziswa ngethuba kubhalwa uviwo lokuChwetheza. Ngaphezulu, ukuthintela ukuwa kombane okubangelwa ziziphene kwizinto ezisebenzisa umbane kwanezinto eziqhagamshelwa embaneni, zonke izinto ezisebenzisa umbane, iintambo zombane, iiplagi zodonga neesokethi zodonga esikolweni mazihlolwe phambi kokubhala uviwo ukuqinisekisa ukuba zisebenza kakuhle.


ISAYINWE: NGU-A.P. CLAUSEN
INTLOKO: YESEBE LEMFUNDO
UMHLA: 2006:10:06