Uvavanyo lweBakala 9 ngo-2005 luza kusebenzisa ifomathi efanayo naleyo yonyaka ophelileyo ngokumalunga neCandelo A. Alizi kubakho iCandelo B. Ziyabongozwa iinqununu ukuba zincede ziqwalasele ngakumbi ezi zinto zilandelayo:

1. Umthetho
1.1 NgokweGazethi kaRhulumente 25699 yomhla we-7 Novemba 2003 (Government Gazette 25699 of 7 November 2003)  [ubukhulu: 515 KB], abafundi abakwizikolo zikarhulumente, kwezizimeleyo nezabucala nakuwo onke amanye amaziko alandela ikharityhulam yeSebe leMfundo leNtshona Koloni abazi kupasa ngaphandle kokuba la maziko emfundo ahamba ngqo ngokwalo mgaqo. Ngako oko ke akukho nalinye iziko lemfundo eliza kuxolelwa ekusebenziseni (exempted) le nkqubo yovavanyo.
1.2 UMphathiswa weMfundo, uNks Naledi Pandor, ukuvumile ukutenxa kwiSiqendu 17 seFramework for the Assessment and Promotion of Learners in Grade 9 (2003). Oku kuthetha ukuba, ngo-2005, i-CTA ayisayi kuba neCandelo B emalenziwe. Kuya kubakho imisebenzi yohlobo lweCandelo A kuphela ekufuneka yenziwe ngethuba elongeziweyo – laziiyure zi-5 kwinkalo yesifundo nganye kwezi, iiLwimi zeNkobe (Primary Languages) (LLC), iiSayensi zeNdalo (NS), uLwazi lweMathematika, iMathematika neeSayensi zeMathematika (MLMMS), kuze kube ziiyure ezi-4 kwinkalo yesifundo nganye kwezo zizezinye. Kufuneka izikolo zizenze ii-CTA ngethuba lekota yesine.
2. Ukupasa kwabafundi

Njengaku-2004, iseluxanduva lwezikolo ukupasisa abafundi badlulele kwibakala elilandelayo nokukhupha amakhadi eeripoti. Amanqaku okupasa aza kwenziwa yi-25% evela kwimiSebenzi yoVavanyo eFanayo (Common Tasks for Assessment (CTAs) (kwiCandelo A) kunye ne-75% evela kuvavanyo olwenziwa sisikolo ngokwaso.

3. ImiSebenzi yoVavanyo eFanayo (CTAs)

Kwakhona izikolo ziza kunikwa iiCTA nakulo nyaka. Kulungiselelwe ukuba iCandelo A leCTA lisiwe ezikolweni ngekota yesithathu. IiCTA mazigqitywe ngoNovemba. Nceda uqaphele ukuba, ngenxa yolu tshintsho, akukho thayimthebhile efanayo kuzwelonke iza kukhutshwa ngokumalunga nokwenziwa kweeCTA zika-2005. Nakuba kunjalo, kufuneka zonke izikolo zizenzele ithayimthebhile ebonisa kanye ixesha eza kwenziwa ngayo iCTA kwinkalo nganye yesifundo. IiCTA zingenziwa ngamaxesha okufundisa esiqhelo. Ikopi yale thayimthebhile mayithunyelwe kumcebisi wezekharityhulam okwi-EMDC yakho. I-EMDC iza kumodareyitha iinkalo zezifundo ezikhethiweyo kunye nezikolo. Zonke izikolo ziya kwaziswa yi-EMDC ngokumalunga nezicwangciso zokumodareyitha.

4. Iifom zobhaliso

Iifom zobhaliso lwabafundi beBakala 9, nesele zinikwe izikolo, bekumele ukuba zingeniswe ngomhla we-18 Matshi 2005. Ziyakhunjuzwa iinqununu ukuba amaziko anyanzelekile ngokusemthethweni ukuba enze uvavanyo lweBakala 9 njengenxalenye yeenkqubo zezicwangciso zawo yaye aqinisekise ukuba iifom zingeniswa ngemihla ebekiweyo.

5. Imigaqo yovavanyo

Ukubaluleka kokugcinwa ngokunqatyisiweyo kwamaphepha ovavanyo akunakugxigxiniswa ngakumbi. Ngako oko ke kubaluleke gqitha ukuba kulandelwe yonke imigqaliselo yokhuseleko xa kugcinwa amaphepha. Makungaze naphantsi kwazo naziphi na iimeko kuthathwe amaphepha kuphunywe nawo kumasango esikolo phambi okanye ngexesha lovavanyo, okanye kuxoxwe ngawo nabafundi. Izenzo ezigwenxa ezinjengezi zinganeziphumo ezibi kakhulu esikolweni nakwiSebe leMfundo leNtshona Koloni yaye zenze kuthandabuzeke ukuthembeka kwezi mvavanyo.

6. Iimakhishithi

Iimakhishithi ziza kubonelelwa ekuhambeni konyaka. Iishedyuli zokupasa kwabafundi beBakala 9 ziza kunikwa izikolo kwaye kufuneka zibuyiselwe kwiCandelo leeMviwo (Directorate: Examinations) ukuba ziqwalaselwe nguMnu L Samuels, ungadlulanga uLwesihlanu, we-2 Disemba 2005. Ukungazingenisi iimakhishithi ngalo mhla ucacisiweyo kuya kuthathwa njengesenzo esingathandekiyo mpela.

Siya kuyithakazelelwa kakhulu intsebenziswano yakho ngokumalunga noku.



ISAYINWE: NGU-A.P. CLAUSEN
INTLOKO: YESEBE LEMFUNDO
UMHLA: 2005:06:03