1. Die Wes-Kaap Onderwysdepartement (WKOD) strewe daarna om te verseker dat alle skole in sy jurisdiksie gesonde beleide implementeer en administreer wat daarop gemik is om 'n billike en doeltreffende administrasie teweeg te bring.

2. Klagtes en navrae wat van die publiek ontvang is ten opsigte van toelatingsbeleide en die betaling van skool- en ander gelde, dui daarop dat 'n paar van die bepalings van die Suid-Afrikaanse Skolewet (SASW), 1996 (Wet 84 van 1996) tans veronagsaam word.

3. Die volgende is voorbeelde van wanpraktyke wat aangemeld is:
3.1 Toelatings
3.1.1 Ouers word gedwing om die volgende te betaal:

  1. 'n nie-terugbetaalbare deposito om 'n plek in die skool te verseker; of

  2. registrasiegelde, hertoelating- of voortoelatingsgelde, of enige ander gelde ten tyde van die aansoek.
3.1.2 Skole maak nie hulle toelatingsbeleid bekend aan ouers nie en dit verskyn ook nie op hulle webtuistes of op ander openbare platforms nie.
3.1.3 Aan ouers word dikwels nie redes verskaf waarom 'n skool toelating aan hulle kind weier nie.

Let asseblief op die volgende:

  1. Waar 'n ouer 'n aansoek voorgelê het voor die afsnydatum, moet spesifieke redes verskaf word waarom die leerder nie toegelaat is nie.

  2. Die verskaffing van duidelike redes vir administratiewe optrede is 'n vereiste volgens artikel 5 van die Wet op die Bevordering van Administratiewe Geregtigheid, 2000 (Wet 3 van 2000). Die Wet bepaal ook dat daar 'n antwoord gegee moet word binne 90 dae van ontvangs van die aansoek.

  3. Die toelatingsbeleid van die WKOD, uitgereik onder dekking van Omsendbrief 26/2010 van 24 Augustus 2010 moet as riglyne vir alle skole dien. Beheerliggame word ernstig versoek om seker te maak dat hulle skole se toelatingsbeleide ten volle voldoen aan alle aspekte van die betrokke wetgewing.
3.2 Vrystelling van die betaling van skoolgeld

Die aandag van skoolbeheerliggame word gevbestig op die voorskrifte van die Regulasies vir die Vrystelling van Ouers van die betaling van Skoolgeld (gepubliseer onder Regeringskennisgewing R1052 in Regeringskoerant no. 29311 van 18 Oktober 2006, soos gewysig). Die volgende is aangemeld:

  1. Ouers wat gedeeltelik of ten volle vrygestel is van die betaling van skoolgeld word verplig om 'n skoolgeldvrystellingsheffing betaal.

  2. Sommige skole weier om ouers van die aansoekvorm te voorsien waarop aansoek gedoen word om skoolgeldvrystelling.

  3. Die toelating van 'n leerder word gebaseer op die ouers of voogde se vermoë om skoolgeld te betaal.

  4. Ouers wat skooltoekennings ontvang, word geforseer om toelatingsgeld en/of skoolgeld te betaal.

  5. Buitelandse ouers wat residensiële en werkpermitte bekom het, word die reg geweier om aansoek te doen om vrystelling van die betaling van skoolgeld.

  6. Ouers word nie ingelig aangaande die vrystellingsbeleid nie.

  7. Ouers wat verkies om nie hulle kinders by die naaste nieskoolgeldskool te registreer nie, word aangesê dat hulle nie om vrystelling van gelde aansoek kan doen nie.

Volgens die Regulasies vir die Vrystelling van Ouers van die Betaling van Skoolgeld is die volgende persone totaal vrygestel van die betaling van skoolgeld:

  • 'n Persoon wat die verantwoordelikheid van 'n ouer het t.o.v. 'n kind wat in 'n

    • pleeghuis,
    • 'n jeugsorgsentrum,
    • 'n plek van veiligheid, of
    • 'n weeshuis is.
  • 'n Persoon wat verwantskapsversorger is van 'n weeskind of 'n kind

    • wat deur sy of haar ouers versaak is of
    • sonder enige sigbare onderhoud is
  • 'n Persoon wat 'n maatskaplike toelaag ontvang ten bate van 'n kind

  • 'n kind wat hoof van 'n gesin is.
3.3 Die definisies van "leerder" en "ouer" in die SASW sluit alle leerders of ouers in, ongeag hulle plek van oorsprong, so lank as hulle kwalifiseer om in Suid- Afrika te bly.
3.4 Skoolgeld

WKOD Omsendbrief 16/2007, waarvan die inhoud selfverduidelikend is, handel oor skoolgeld, soos bedoel in artikel 39 van die SASW. Daar is egter gevind dat sommige skole

  1. administrasiegeld hef;

  2. handboekheffings oplê wat nie terugbetaalbaar is nie;

  3. verpligte ontwikkelingsgeld hef, wat soms terugbetaalbaar is wanneer die leerder graad 12 geslaag het;

  4. verslagkaarte of oordragsertifikate terughou omdat ouers nie in staat is om die gelde te betaal nie;

  5. leerders verhoed om deel te neem aan die skool se buitemuurse program omdat hulle ouers nie skoolgeld kan betaal nie; of

  6. ouers verplig om vrywillige gelde te betaal by geenskoolgeldskole.
4. Dit is verpligtend vir die beheerliggaam, as hoofbeskermer van die skool se finansies en beleide, om altyd op te tree ingevolge artikel 16 (2) van die Suid-Afrikaanse Skolewet.

5. Skole moet daarop let dat die toelatingsbeleid van enige skool in ooreenstemming met die Grondwet en enige toepaslike wet moet wees. Artikels 5 en 39 van die SASW, wat te doen het met toelatings en skoolgeld onderskeidelik, word besonder benadruk vir die doel van hierdie omsendbrief.

6. Die WKOD wil ook graag die aandag van prinsipale van openbare skole vestig op hulle verpligtinge ingevolge artikel 16(3) en 16A 1(a), (2) en (3) van die Suid-Afrikaanse Skolewet.

7. Die WKOD doen ook 'n beroep op prinsipale en beheerliggame om sensitief te wees teenoor ouers wanneer hulle in hierdie moeilike ekonomiese tye oor finansiële kwessies moet hanteer. Alle families in Suid-Afrika is geaffekteer deur die globale ekonomiese agteruitgang. Artikel 41 van die Suid-Afrikaanse Skolewet verskaf 'n prosedure vir die verhaling van onbetaalde skoolgeld.

8. Bring asseblief die inhoud van hierdie omsendbrief onder die aandag van distrikskantoorbeamptes.


GETEKEN: PA VINJEVOLD
HOOF: ONDERWYS
DATUM: 2013:08:05

"South African Schools Act, 1996 (Act 84 of 1996)"  (grootte: 86 KB)
"Government Gazette No. 29311"  (grootte: 384 KB)