1. VERKIESING VAN BEHEERLIGGAME TUSSEN 1 MEI 2006 EN 30 JUNIE 2006
1.1 Die Departement van Onderwys het Nasionale Riglyne vir die Verkiesing van Skoolbeheerliggame opgestel om eenvormigheid met die nominasie –en verkiesingsproses van beheerliggame by openbare skole te bewerkstellig en dit in die vorm van ‘n brosjure bekendgestel. Hierdie riglyne verskil in sekere opsigte van die huidige prosedure-handleiding vir die Samestelling en Werksaamhede van Beheerliggame van Gewone Openbare Skole van die Wes-Kaap Onderwysdepartement (WKOD) soos in paragraaf 1.3 van hierdie omsendbrief aangedui.
1.2 Opleidingsessies vir kiesbeamptes wat die verkiesing van beheerliggame moet waarneem, het reeds plaasgevind ooreenkomstig die bestaande WKOD-Maatreëls. Aangesien die Nasionale Riglyne laat bekendgestel is, kon die bestaande Provinsiale Maatreëls nie betyds in ooreenstemming met die Nasionale Riglyne gebring word nie. Die WKOD is tans besig om sy Maatreëls aan te pas en dit sal dan vanaf die datum van publikasie van toepassing wees.
1.3

Die Provinsiale Maatreëls (Buitengewone Provinsiale Koerante 5946 van Vrydag, 31 Januarie 2003 en 6001 van Dinsdag, 29 April 2003 ) verskil, soos hieronder aangedui, van die Nasionale Riglyne. Die Maatreëls soos in kolom C vermeld, sal vir 2006 se beheerliggaamverkiesings van toepassing wees.

KOLOM A
(WKOD-Maatreëls)
KOLOM B
(Nasionale Riglyne)
KOLOM C
Maatreël 3(a)
3. Diskwalifikasie van lede van ‘n Beheerliggaam
Iemand is onbevoeg om as lid van ‘n beheerliggaam verkies of aangestel te word indien hy of sy-
(a) te eniger tyd skuldig bevind is aan ‘n misdryf waarvoor hy of sy tot gevangenisstraf sonder die keuse van ‘n boete gevonnis is, tensy algehele kwytskelding aan hom of haar verleen is of die termyn van sy of haar gevangenisstraf minstens drie jaar voor die datum van sy of haar verkiesing as lid van so ‘n beheerliggaam verstryk het.
Diskwalifikasie van lede van ‘n Beheerliggaam
‘n Persoon is onbevoeg om ‘n lid van ‘n beheerliggaam te wees indien hy of sy skuldig bevind is aan ‘n misdryf en gevonnis is tot gevangenisstraf sonder ‘n keuse van ‘n boete vir ‘n tydperk langer as ses maande, of wat nog nie sy of haar volle tydperk van gevangenisstraf uitgedien het nie.
Maatreël 3(a)
Maatreël 9(1)
9. Kennisgewing van ‘n Nominasie- en Verkiesingsvergadering van Ouerlede
(1) Die kiesbeampte stel ‘n kennisgewing van die nominasie-en verkiesingsvergadering bedoel in maatreël 8 in die vorm van Bylae A op waarin die datum, tyd en plek van sodanige vergadering aangedui word en voorsien die prinsipaal minstens 20 dae voor die datum van die nominasie-en verkiesingsvergadering van ‘n voldoende aantal afskrifte van sodanige kennisgewing sodat aan die bepalings van submaatreël (2) uitvoering gegee kan word.
Paragraaf 9.1
Kennisgewing van Nominasie-en Verkiesingsproses
(i) Die kiesbeampte stel kennisgewings op van die nominasieproses en die gekombineerde nominasie-en verkiesingsvergadering waarin die datum, tyd en plek van die nominasie-en verkiesingsvergadering vermeld moet word.
(ii) Hierdie kennisgewings kan ook versprei en vertoon word in prominente plekke in die skool en die gemeenskap minstens 30 dae voor die datum van die nominasie- en verkiesingsvergadering.
Maatreël 9(1)
en
Paragraaf 9.1(ii)
Maatreël 11(5)(a)
11. Nominasies van Ouerlede
(5)(a) Indien die totale getal ouer-kandidate wie se nominasies aanvaar is, soos beoog in submaatreël (4) minder is as die getal lede wat ingevolge maatreël 2(1)(a) t.o.v. die betrokke beheerliggaam bepaal is, moet ‘n nuwe vergadering ooreenkomstig die bepalings van hierdie maatreëls belê word waarop nuwe ouer-kandidate aldus genomineer moet word.
Paragraaf 9.2
Nominasies van Ouerlede
(i) Indien die totale getal kandidate wie se nominasies aanvaar is minder is as die beheerliggaamslede van die skool soos gestipuleer deur die Provinsiale Regulasies vir die skool, moet ‘n nuwe vergadering binne 21 dae belê word waarop nuwe ouer-kandidate aldus genomineer moet word;
(ii) waar geen kworum benodig word nie.
Maatreël 11(5)(a)
en
Paragraaf 9.2(ii)
Maatreël 12(2)
12. Stemming
(2) ‘n Kworum vir die stemming in submaatreël (1) bedoel, sal gelyk wees aan 10% van die totale getal ingeskrewe leerders van die skool en wat soos volg bepaal word:
Totale ingeskrewe leerders = 800 Kworum = 800x 10% = 80 ouers
Paragraaf 9.3
Stemming
(i) Vir die nominasie- en verkiesingsvergadering is ‘n kworum van 15%, gebaseer op die getal ouers op die kieserslys, nodig vir die vergadering om voort te gaan. Dit beteken dat indien ‘n skool 500 leerders het moet ‘n minimum van 75 ouers die verkiesingsvergadering bywoon.
(ii) Indien ‘n kworum nie by die vergadering teenwoordig is nie, moet die vergadering herskeduleer word vir ‘n ander dag. Dieselfde prosedure soos hierbo vermeld, moet herhaal word. Kennisgewing van die tweede vergadering moet duidelik meld dat geen kworum vir die vergadering benodig word nie.
Maatreël 12(2)
en
Paragraaf 9.3(ii)
Maatreël 13(1)
13. Nominasie-en Verkiesing van Opvoederlede
(1) Die kiesbeampte bepaal ‘n datum, tyd en plek vir ‘n vergadering vir die nominasie-en verkiesing van opvoederlede, welke vergadering binne vyf dae vanaf die nominasie-en verkiesingsvergadering vir ouerlede gehou moet word.
Paragraaf 10
Verkiesingsprosedure vir die opvoederkomponent van die beheerliggaam
Die kiesbeampte bepaal die datum, tyd en plek vir die nominasie-en verkiesingsvergadering van opvoederlede. Hierdie vergadering moet ten minste 7 dae voor die verkiesing van ouerlede gehou word.
Maatreël 13(1)
Maatreël 17(2)
Beslissing van Kiesbeampte
(2) Enige persoon wat ‘n beswaar wil aanteken oor die aangeleenthede in submaatreël (1) bedoel, moet so ‘n beswaar binne 14 dae ná die verkiesing van lede in ‘n bepaalde kategorie skriftelik aanteken by die kiesbeampte, wat daaroor beslis.
Paragraaf 9.5
Beslissing van die Kiesbeampte
Die kiesbeampte beslis alle aangeleenthede in verband met die nominasie van kandidate en stemming. Alle dispute moet aan die kiesbeampte, wat die verkiesingsproses hanteer tydens die verkiesingsproses gerapporteer word. Die kiesbeampte is gemandaat om oor alle dispute te beslis om sodoende die verkiesing onbetwisbaar te verklaar. Sy of haar beslissing gedurende die verkiesing is finaal.
Maatreël 17(2)

1.4 Dit het ook onder die WKOD se aandag gekom dat daar heelwat verwarring en onsekerheid by prinsipale bestaan oor die versoek dat beheerliggaamverkiesings hierdie jaar tydens Mei en Junie 2006 moet geskied. Hierdie besluit is geneem deur die Komitee van Hoofde van die onderskeie Provinsiale Onderwysdepartemente (HEDCOM) en daar kan nie daarvan afgewyk word nie.
1.5 Die WKOD is bewus daarvan dat die ampstermyn van sommige beheerliggame na die voorgestelde verkiesingstydperk verstryk. Die Lid van die Uitvoerende Raad verantwoordelik vir Onderwys: Wes-Kaap, sal versoek word om kennis te gee in die Provinsiale Koerant dat in gevalle waar die ampstermyn van ‘n beheerliggaam na 30 Junie 2006 verstryk, die nuwe beheerliggaam nietemin voor die einde van Junie 2006 verkies moet word. Die bestaande beheerliggaam moet ophou om te funksioneer sodra die nuwe beheerliggaam verkies is.
1.6 Regsadvies wat ingewin is, wys uit dat die Suid-Afrikaanse Skolewet, 1996 (Wet 84/1996), soos gewysig, die maksimum duur van die ampstermyn van ‘n lid van die beheerliggaam bepaal en nie die minimum duur nie. Die regsimplikasie is dus dat die verkiesing van ‘n nuwe skoolbeheerliggaam gehou kan word, selfs al het die huidige beheerliggaam se driejaar-ampstermyn nog nie verstryk nie.
1.7 Prinsipale van openbare skole word versoek om asseblief hierdie kantoor, via hul OBOS’e, van datums te voorsien waarop beheerliggaamverkiesings vir hul skole sal plaasvind. Die inligting sal aan die Departement van Onderwys voorsien word.

2. BESONDERHEDE VAN NUUTVERKOSE BEHEERLIGGAAM
2.1 Die ampstermyn van ‘n beheerliggaam begin vanaf die datum van die beheerliggaam se eerste vergadering na die verkiesing.
2.2 Prinsipale van openbare skole word versoek om die besonderhede van hul skool se nuwe beheerliggaam op die aangehegte vorm in te vul en so spoedig moontlik, na afloop van die nuwe beheerliggaam se eerste vergadering aan Hoofkantoor te stuur:
Hoof: Onderwys
Wes-Kaap Onderwysdepartement
Vir aandag:  Mnr I Morkel/A Brierley (Kamer: 6-14)
Privaatsak X 9114
KAAPSTAD
8000
2.3 Die besonderhede van die Verteenwoordigende Raad van Leerders (VRL) moet jaarliks so spoedig moontlik na afloop van die verkiesing aan hierdie kantoor voorgelê word.

3. GRONDWET VAN BEHEERLIGGAAM
3.1 Artikel 18(3) van die Suid-Afrikaanse Skolewet, 1996 (Wet 84/1996), soos gewysig, bepaal dat elke beheerliggaam ‘n grondwet moet opstel en ‘n afskrif daarvan binne 90 dae na die eerste vergadering van die beheerliggaam aan die Departementshoof voorlê.
3.2 Dit impliseer dat nuutverkose beheerliggame nie slegs die uittredende beheerliggaam se grondwet kan oorneem nie.
3.3 Die grondwet moet aan die OBOS voorgelê word vir kontrolering en vir bevestiging dat dit in orde is. Indien die OBOS die grondwet in orde bevind moet dit na die skool terugverwys word en ‘n afskrif moet aan Hoofkantoor gestuur word.
3.4 Daar word vertrou dat hierdie omsendbrief twyfel wat oor die verkiesing van beheerliggame vir 2006 mag bestaan het, uit die weg ruim. Indien u verdere probleme het kan u mnr I Morkel by telefoonnommer 021 467 2768 skakel of by faksnommer 021 467 2996 kontak.


GETEKEN: J.H. LYNERS
HOOF: ONDERWYS
DATUM: 2006:04:20

Skoolbeheerliggaam Databasisvorm  (grootte: 33 KB)