| 1. |
Doel
Die beleid wat in hierdie omsendbrief uiteengesit word, is deel van 'n progressiewe strategiese plan om aandag te gee aan die tekorte in onderrigruimte in die Wes-Kaap Onderwysdepartement (WKOD). Die doel van hierdie beleid is om te verseker dat voldoende voorsiening gemaak word vir onderrigruimte in gewone openbare skole vir alle leerders vir wie die Wes-Kaap Onderwysdepartement (WKOD) wetlik verantwoordelik is vir onderrigruimte.
Aangesien die WKOD 'n aansienlike toename in die inskrywings in 2004 ervaar het, poog hierdie beleid om skole leiding te gee oor hoe om te voldoen aan die wetlike vereistes rakende die verskaffing van onderrigruimte aan skoolpligtige leerders en die infasering van graad R-leerders. Die verwagte druk op die voorsiening van onderrigruimte sal egter grootliks verlig word indien elke skool verseker dat sy inskrywings die doel van hierdie beleid weerspieël.
|
| 2.1 |
|
Ingevolge artikel 39(1) van die SA Skolewet, (Wet 84 van 1996, soos gewysig), is die skoolpligtige ouderdom van leerders 7 jaar tot 15 jaar of graad 1 tot 9 en, ingevolge artikel 3(3) van die Wet, is die WKOD wetlik verantwoordelik vir die verskaffing van onderrigruimte aan hierdie leerders. |
| 2.2 |
|
Die Nasionale beleid: Onderwyswitskrif 5 oor Vroeëkindonderwys, wat ingevolge die Nasionale Onderwysbeleidswet, [Wet 27 van 1996], gepromulgeer is, vereis in paragraaf 6.1.3 dat teen 2010 die meeste "5-jariges wat ses jaar word, … in die primêre skool-gebaseerde ontvangsjaar-programme sal wees" en in paragraaf 6.1.4 "dat sommige gemeenskapsgebaseerde standplase deel [sal] word van die openbare [skool-] stelsel". |
| 3. |
Terminologie
Toelatingsouderdom: [Leerders wat] 5 jaar oud is en 6 word teen [voor] 30 Junie van die inskrywingsjaar
Skoolpligtige ouderdom: Vanaf 7 jaar tot 15 jaar [graad 1 tot 9]
Skoolpligtige leerder: 'n Leerder binne die skoolpligtige ouderdom
Voorgraad-R-leerders: Leerders wat jonger as 4 jaar en 6 maande op 1 Januarie van 'n inskrywingsjaar is
Graad R-leerders: Leerders wat 4 jaar oud is en 5 word teen 30 Junie, of ouer is maar nie die skoolpligtige ouderdom oorskry nie
Onderrigruimte: Enige ruimte in 'n klaskamer of ander kamer in 'n skool wat vir die onderrig van leerders gebruik kan word, insluitende die voltydse gebruik van alle spesialiskamers |
| 4. |
Voorsiening van onderrigruimte vir leerders in grade 1-9 |
| 4.1 |
|
Vanaf 1 Januarie 2005 mag geen leerder wat voorgraad-R is, d.w.s. jonger as 4 jaar en ses maande oud op 1 Januarie, op die persele van gewone openbare skole geakkommodeer word nie. Voorgraad-R-leerders moet deur hulle ouers by private (onafhanklike) kleuter- of bewaarskole ingeskryf word. |
| 4.2 |
|
Wanneer oorweging geskenk word aan aansoeke om toelating van skoolpligtige leerders in graad 1 tot 9, moet openbare skole aan die volgende vereistes voldoen: |
| 4.2.1 |
|
Skoolpligtige leerders in graad 1 tot 9 moet by die toekenning van onderrigruimte voorkeur geniet bo graad R-leerders. |
| 4.2.2 |
|
Leerders in graad R mag slegs op openbare skole se persele geakkommodeer word indien die skool voldoende onderrigruimte het om alle aansoeke van skoolpligtige leerders (graad 1 tot 9), volgens die skool se toelatingsbeleid te akkommodeer en nog ruimte beskikbaar het. |
| 4.2.3 |
|
Skole wat onderrigruimte vir graad R- en voorgraad-R-klasse aan private organisasies verhuur en 'n tekort aan onderrigruimte ervaar, moet vroegtydig (ten tye van die inname van leerders in September/Oktober van elke jaar) kennis gee aan hierdie huurders om die onderrigruimte te ontruim sodat dit gebruik kan word deur skoolpligtige leerders in Januarie van die volgende jaar. Dit is van toepassing op alle gevalle waar die verhuurde akkommodasie deur die skool benodig sal word. |
| 4.3 |
|
Waar skole en ouers graag die graad R-leerders as deel van die skoolopset wil behou, maar nie genoeg onderrigruimte het om hulle op die skoolperseel te akkommodeer nie, kan skole se beheerliggame die opsie uitoefen om die graad R-leerders steeds as deel van die skool se inskrywing te behou en tydelik, totdat ruimte weer beskikbaar is, buite die skoolperseel in 'n private fasiliteit te huisves. |
| 4.4 |
|
Skole wat die opsie genoem in 4.3 wil uitoefen, moet via die kringbestuurder aansoek doen by die OBOS-direkteur om goedkeuring daarvoor te verkry. Die opsie mag slegs geïmplementeer word nadat skriftelike goedkeuring verkry is. Aansoeke moet die volgende insluit: |
| 4.4.1 |
|
'n Aansoekbrief onderteken deur die voorsitter van die beheerliggaam, waarin bevestig word dat die besluit om die opsie uit te oefen by 'n formele beheerliggaamvergadering geneem is. |
| 4.4.3 |
|
Bewys van die opvoeders van die graad R-leerders dat hulle bereid is om onder hierdie veranderde omstandighede en weg van die skoolperseel te werk. |
| 4.4.4 |
|
'n Aanduiding van watter opvoeder as toesighouer oor die graad R-program sal optree en 'n skriftelike onderneming dat hierdie persoon verantwoordelikheid vir die addisionele pligte sal aanvaar. |
| 4.4.5 |
|
Bewys van die beskikbaarheid van 'n geskikte fasiliteit buite die skoolterrein, vergesel van 'n ongetekende kontrak waarin die onderhandelde voorwaardes vir die gebruik van die fasiliteit uiteengesit word. Die skool mag geen kontrak onderteken voordat dit die skriftelike goedkeuring van die direkteur van die OBOS ontvang het vir die uitoefening van die opsie nie. |
| 4.4.6 |
|
Bewys dat die fasiliteit deur die plaaslike owerheid goedgekeur is vir gebruik vir graad R-onderrig. Indien dit nie moontlik is nie, moet die volgende besonderhede aan die OBOS verskaf word vir oorweging van goedkeuring van die aansoek. (Indien nodig, kan skole die Direktoraat Fisiesehulpbronbeplanning nader om raad ten opsigte van geskiktheid van fasiliteite, kontrakte en onderhandelinge. Let daarop dat die WKOD nie 'n fasiliteit vir hierdie doel sal voorsien nie.)
'n Vloerplan van die fasiliteit met die oppervlakte in vierkante meter (m²) aangedui
Die tipe gebou en boumateriaal wat daarvoor gebruik is
Die sindelikheid en netheid van die fasiliteit
Die getal leerders wat per vertrek akkommodeer kan word (±2m² per leerder)
Die aantal toilette en wasbakke asook hoe daar in die behoeftes van kleiner leerders voorsien sal word
Of daar 'n geskikte en beveiligde area vir stoorruimte is
Die area (in m² oppervlak) beskikbaar vir spontane spel en speletjies (so groot as moontlik)
Die beveiliging van die fasiliteit, bv. omheining en diefwering
|
| 4.4.7 |
|
'n Gedetailleerde uiteensetting en begroting van die inkomste en uitgawe van die opsie, ingesluit nuwe uitgawes soos munisipale dienste, veiligheid en toerusting. Skole moet bewyse voorsien dat die opsie ekonomies lewensvatbaar sal wees, dat dit sal kan voortbestaan en dat die skool oor voldoende fondse vir die doel beskik. |
| 5. |
Infasering van Graad R |
| 5.1 |
|
Voorskoolse onderwys word verdeel in voorgraad-R-leerders van 0 tot 4½ jaar (in private preprimêre skole en bewaarskole) en graad R-leerders vanaf 4½ tot 5½ jaar. |
| 5.2 |
|
Die huidige versnipperde voorskoolse onderwysvoorsiening moet in lyn gebring word met die vereiste van die Nasionale Beleid: Witskrif 5 oor Vroeëkindonderwys, om teen 2010, 85% van alle graad R-leerders as deel van die inskrywing van 'n openbare skool te hê. |
| 5.3 |
|
Om reg te laat geskied aan hierdie belangrike stadium in die onderwys, mag alle skole wat onderrigruimte het, begin om graad R-leerders as deel van die skool in te skryf vanaf 2005. Skole en beheerliggame moet die OBOS en die Vroeëkindonderwyskomponent van die Direktoraat: Inrigtingsbestuur en Beheerbeplanning te hoofkantoor raadpleeg voordat enige graad R-leerders ingeskryf word.
LET WEL: Die WKOD laat nie voorsiening van onderwysposte vir Graad R klasse toe nie. Na gelang van die beskikbare fondse kan 'n per capita-subsidie van R3 per skooldag per leerder, tot 'n maksimum van 30 leerders per klas, geëis word.
|
| 5.4 |
|
Om teen 2010 voorsiening te maak vir die vereiste onderrigruimte, word alle skole wat klaskamers vir graad R aan private organisasies beskikbaar stel of verhuur, versoek om te begin met onderhandelinge met ouers en belanghebbendes om hierdie graad R-leerders deel te maak van die skoolinskrywing, onder die beheer en bestuur van die skool se beheerliggaam, op voorwaarde dat ruimte beskikbaar is. |
| 6.1 |
|
Kringbestuurders en skoolhoofde moet toesien dat hierdie omsendbrief, wat van toepassing is op alle openbare skole, nagekom word. Kringbestuurders moet skole bystaan met die toepassing van die beleid sodat geen skoolpligtige leerder benadeel word nie. |
| 6.2 |
|
Skoolhoofde moet op die 10de skooldag van elke jaar die direkteur van die OBOS, via die kringbestuurder, voorsien van die inskrywings van die skool volgens graad, die aantal en ouderdom van graad R-leerders per onderrigruimte, asook van die totale getal onderrigruimtes beskikbaar vir gebruik in die skool. |
| 6.3 |
|
Bring asseblief die inhoud van hierdie omsendbrief onder die aandag van alle personeellede, beheerliggaamlede en belanghebbendes. |
GETEKEN: R.B. SWARTZ
HOOF: ONDERWYS
DATUM: 2004:08:09
|