| 1. |
Doel
Die doel van hierdie omsendbrief is die bekendmaking van die beleid en prosedures vir die toelating van leerders tot gewone openbare skole in die Wes-Kaap. Hierdie proses behoort die toelating van leerders op 'n tydige, doeltreffende en wettige manier te fasiliteer sodat onderrig en leer op die eerste dag van die skooljaar kan begin.
|
| 2. |
Agtergrond
Die Wes-Kaap Onderwysdepartement (WKOD) ondervind elke jaar veelvuldige probleme rakende die toelating van leerders tot gewone openbare skole. Ten einde hierdie probleme te elimineer, is proeftoelatingsprosedures in Omsendbrief 140/2003 bekendgestel. Laasgenoemde prosedures is toe geëvalueer en na konsultasie hersien en gewysig. Die prosedures wat volg, is die gewysigde prosedures wat die prosedures in Omsendbrief 140/2003 vervang.
|
| 3. |
Definisie
In hierdie beleid, tensy die konteks op iets anders dui, beteken, ouer
| (a) |
die ouer of voog van 'n leerder |
| (b) |
die persoon wat regtens aanspraak het op die versorging van 'n leerder, of |
| (c) |
die persoon wat onderneem om die verpligtinge van 'n persoon waarna daar in (a) en (b) verwys word, teenoor 'n leerder se onderwys op skool na te kom. |
|
| 4.1 |
|
Die bepaling van beleid en prosedures vir die toelating van leerders tot gewone openbare skole in die Wes-Kaap is onderworpe aan volgende wetgewing: |
| 4.1.1 |
Die Grondwet van die Republiek van Suid-Afrika (Wet 108/1996) (Die Grondwet) |
| 4.1.2 |
Die Nasionale Onderwysbeleidswet (Wet 27/1996) (NOBW) en die ooreenstemmende Toelatingsbeleid vir Gewone Openbare Skole (Algemene Kennisgewing 2432/1998) |
| 4.1.3 |
Die Suid-Afrikaanse Skolewet (Wet 84/1996) (SASW) soos gewysig |
| 4.1.4 |
Die Wes-Kaapse Provinsiale Wet op Skoolonderwys (Wet12/1997) |
| 4.1.5 |
Die Wet op die Bevordering van Administratiewe Geregtigheid (Wet 3/2000) |
| 4.2 |
|
Ingevolge die Grondwet het elke persoon in Suid-Afrika, hetsy burgers of nie-burgers, die reg tot basiese onderwys. |
| 4.3 |
|
Soos genoem in artikel 7 van die NOBW, word die toelatingsbeleid van 'n openbare skool bepaal deur die beheerliggaam van die skool ingevolge artikel 5(5) van die SASW. Die skool se beleid moet in ooreenstemming wees met alle toepaslike wetgewing. Die beheerliggaam van 'n openbare skool moet 'n afskrif van die skool se toelatingsbeleid beskikbaar stel aan die Hoof van Departement (HvD). Die HvD (verteenwordig deur die OBOS'e) moet skole se toelatingsbeleide wat by die WKOD ingedien word, evalueer vir regverdigheid en voldoening aan alle toepaslike wetgewing en beleide. |
| 4.4 |
|
Ingevolge artikel 5(7) van die SASW, moet die administrasie van die toelating van leerders tot 'n openbare skool gedoen word op 'n wyse wat deur die HvD bepaal word. Ingevolge artikel 16(3) moet die professionele bestuur van 'n openbare skool onderneem word deur die prinsipaal, onder die gesag van die HvD. Die verantwoordelikheid vir die administrasie van die toelating van leerders, as deel van skoolbestuur, is dus die verantwoordelikheid van die prinsipaal van die openbare skool. |
| 4.5 |
|
Die Wes-Kaapse Provinsiale Wet op Skoolonderwys verskans statutêre beginsels vir toelating tot openbare skole in hierdie provinsie soos volg: |
| 4.5.1 |
Elke leerder sal geregtig wees op gewone onderwys by sy of haar naaste gewone openbare skool, in soverre dit prakties redelik moontlik is, en |
| 4.5.2 |
elke leerder sal geregtig wees op gelyke toegang tot openbare skole. |
| 4.6 |
|
Die HvD moet die toelating van leerders tot gewone openbare skole koördineer met beheerliggame om te verseker dat alle geskikte leerders ingevolge die SASW toepaslik geakkommodeer is. |
| 4.7 |
|
Die toelatingsbeleid van 'n openbare skool en die administrasie van toelatings deur die Departement moet nie op enige wyse onregverdig diskrimineer teen 'n aansoeker wat om toelating aansoek doen nie. Verder moet die toelatingsbeleid van 'n openbare skool die administratiewe prosesse en die toelatingsbeleide van die Departement aanvul. |
| 4.8 |
|
Die beheerliggaam van 'n openbare skool mag nie enige toets rakende die toelating van 'n leerder tot 'n openbare skool instel nie of dit aan die prinsipaal van die skool of enige ander persoon opdra, of hom of haar magtig om so 'n toets in te stel nie. Waar plasing in 'n spesifieke kursus of program, bv. 'n tegniese studieveld, dans of musiek benodig word, en waar dit in die opvoedkundige belang van 'n leerder sal wees, kan hy of sy deur die HvD versoek word om 'n geskikte toets af te lê om 'n plasingsbesluit te ondersteun. |
| 4.9 |
|
'n Leerder word tot die hele skoolprogram toegelaat en mag nie geskors word van klasse nie, toegang tot kulturele, sport of sosiale aktiwiteite van die skool geweier word nie, 'n skoolrapport of oordragsertifikate mag nie van hom of haar weerhou word nie en hy of sy mag ook nie geviktimiseer word op grond daarvan dat sy of haar ouer
| (a) |
nie in staat is om die skoolgeld te betaal nie of dit nie betaal het nie |
| (b) |
hom of haar nie vereenselwig met die missiestelling en die gedragskode van die skool nie, of |
| (c) |
weier om 'n kontrak aan te gaan ingevolge waarvan die ouer afstand doen van enige eis om vergoeding voortspruitend uit die onderwys van die leerder. |
|
| 4.10 |
|
Skole mag nie die proses van onderhoude met ouers en leerders as 'n diskriminerende siftingsmeganisme voor toelating gebruik nie. |
| 4.11 |
|
Indien 'n aansoek om toelating tot 'n openbare skool geweier word, moet die HvD (die prinsipaal wat die taak verrig) skriftelike redes vir so 'n besluit aan die ouer gee. |
| 4.12 |
|
Die HvD se beraadslagings wanneer 'n toelatingsaansoek oorweeg word, sal gaan oor wat die redelikste, mees praktiese en regverdige is en in die beste belang van die leerder is. |
| 4.13 |
|
As 'n leerder toegang tot 'n gewone openbare skool geweier is, kan die ouer appèl teen die besluit by die Provinsiale Minister van Onderwys (LUR) aanteken. |
| 5. |
Toelatingsprosedure vir 2004 |
| 5.1 |
|
Aansoek om toelating van 'n leerder tot 'n openbare skool moet gedoen word by die HvD (d.w.s. die prinsipaal van die skool waar toegang verlang word) soos in hierdie beleid bepaal. |
| 5.2 |
|
Gedurende Augustus sal die Departement 'n bekendstellingsveldtog in die media onderneem om die publiek daaraan te herinner om hulle kinders vir die volgende jaar by openbare skole in te skryf en om hulle in te lig oor die toelatingsvereistes. Daarbenewens word openbare skole versoek om die Departement te ondersteun deur hulle eie bekendstellingsveldtogte gedurende hierdie tydperk te onderneem. |
| 5.3 |
|
Let asseblief daarop dat die volgende datums van toepassing is op die jaar 2004. |
| 5.3.1 |
Vir toelatings wat by skole beheer word, eindig die tydperk waartydens aansoek om toelating tot openbare skole gedoen mag word, op 15 September. |
| 5.3.2 |
Van 15 tot 30 September moet skole alle ouers skriftelik in kennis stel dat hulle aansoeke om toelating óf suksesvol óf onsuksesvol was en 'n rede gee wanneer toelating geweier word. Die brief wat 'n ouer inlig van 'n geslaagde aansoek moet die ouer versoek om die plek wat toegeken is skriftelik binne tien werksdae te aanvaar of van die hand te wys. Dit moet duidelik gestel word dat as die ouer nie binne die vereiste tyd reageer nie, die leerder se plek in die skool verbeur sal word. |
| 5.3.3 |
Teen 30 September moet skole hulle onderwysbestuurs-en-ontwikkelingsentrums (OBOS'e) in kennis stel van die aantal vakatures per graad en per onderrigmedium by die skool. Hierdie inligting moet op die aangehegte vorm (Bylae A) ingedien word. |
| 5.3.4 |
Ook teen 30 September, moet 'n skool Bylae B voltooi en indien. Die vorm verskaf aan OBOS'e, die getal en die besonderhede van leerders wat nie gedurende die toelatingstydperk toelating tot die skool verkry het nie. (Die inligting vervat in Bylaes A en B sal 'n aanduiding gee van die aantal en plek waar onderrigruimtes in elke OBOS, en dus in die Wes-Kaap, beskikbaar is.) |
| 5.3.5 |
Gedurende die tydperk 1 Oktober tot 15 November, moet 'n skool wat onderrigruimte beskikbaar het, weer aansoeke aanvaar. Ouers moet binne tien werksdae na die indiening van 'n aansoek skriftelik in kennis gestel word of hulle aansoeke geslaagd was, al dan nie, sodat hulle indien nodig, by 'n ander skool aansoek kan doen. Indien 'n aansoek onsuksesvol was, moet die brief wat die ouer inlig, ook die ouer in kennis stel dat hy of sy met die OBOS in verbinding moet tree om toelating tot 'n alternatiewe skool te verkry. Die straatadres van die betrokke OBOS en sy kontaknommers moet in die brief voorsien word. |
| 5.3.6 |
Op 15 November moet skole wat nog vakatures het, weer Bylae A voltooi en dit by die betrokke OBOS indien. |
| 5.3.7 |
Vanaf 16 November sal OBOS-amptenare, in samewerking met skole en gemeenskapstrukture, poog om leerders wat nie suksesvol was in hulle aansoeke nie of nog nie aansoek gedoen het, te plaas. Die onus is op ouers om OBOS'e te nader om plasing by of toelating tot skole. |
| 5.4 |
|
Indien 'n ouer aansoek by 'n skool gedoen het, maar die skool nie die leerder kon toelaat nie, sal sodanige leerder die eerste keuse gegee word vir plasing by 'n ander skool waar daar 'n vakature is en sal hy of sy voorkeur geniet bo 'n leerder wat toelating soek sonder om vooraf aansoek te doen. |
| 5.5 |
|
Indien 'n oorouderdomleerder aansoek doen om toelating tot 'n gewone openbare skool, is die Departement se beleid, Toelating van oorouderdomleerders tot openbare skole, soos vervat in Omsendbrief 0240/2003, van toepassing. |
| 5.6 |
|
Skoolhoofde en skoolbeheerliggame word versoek om hierdie prosedures nougeset te volg en die relevante inligting teen die betrokke datums aan hulle OBOS-direkteure te besorg. Dit sal direkteure op die hoogte hou van die posisie in hulle OBOS'e en hulle in staat stel om die toelatingsproses so effektief moontlik te bestuur. |
| 6. |
Tydrame
| Gedurende Augustus | Die Departement sal 'n bekendstellingsveldtog onderneem. Openbare skole word versoek om hulle eie bekendstellingsveldtogte te onderneem. |
Nie later nie as 15 September | Slutingsdatum vir indien van aansoeke om toelating tot openbare skole (vir toelatings wat by skole beheer word) |
15 tot 30 September | Skole moet alle ouers skriftelik in kennis stel dat hulle aansoeke om toelating suksesvol of onsuksesvol was. Ouers moet 'n plasing skriftelik binne tien werksdae aanvaar of van die hand wys. |
30 September | Laaste datum vir elke skool om sy OBOS (op Bylaes A en B) in kennis te stel van die aantal vakatures per graad en onderrigmedium/van die aantal en die besonderhede van leerders wat nie toelating tot die skool verkry het nie. |
1 Oktober tot 15 November | Skole wat onderrigruimte beskikbaar het, moet weer aansoeke aanvaar. Ouers moet skriftelik binne tien werksdae in kennis gestel word. |
15 November | Skole wat nog vakatures het, moet weer Bylae A voltooi en dit by hulle OBOS'e indien. |
Vanaf 16 November | OBOS-amptenare plaas leerders wat nie suksesvol was in hulle aansoeke nie of wat nog nie aansoek gedoen het nie. |
|
| 7.1 |
|
Aangesien die SASW nie voorsiening maak vir die betaling van registrasiefooi of 'n deposito deur ouers van leerders ten tye van registrasie nie, mag |
| 7.1.1 |
beheerliggame nie enige registrasie-, deposito-, hertoelatings- of voortoelatingstoetsings-gelde hef nie |
| 7.1.2 |
geen aansoek om toelating afgewys word omdat 'n ouer of leerder nie die jaarlikse skoolgelde of 'n gedeelte daarvan kan betaal nie. (Skoolbeheerliggame moet ouers inlig oor hulle reg om aansoek te doen om algehele of gedeeltelike vrystelling van die betaling van skoolgeld ingevolge artikel 40 van die SASW en van die tyd waarbinne sodanige aansoeke ingedien moet word. Die skool moet ouers in hierdie verband behulpsaam wees.) |
| 7.1.3 |
die betaling van enige gelde slegs versoek word nadat 'n leerder vir toelating tot 'n skool aanvaar is. |
| 7.2 |
|
Aangesien hierdie praktyke inbreuk maak op onderwys soos beoog in Artikel 29 van die Grondwet en die Toelatingsbeleid vir Gewone Openbare Skole, soos gepromulgeer ingevolge die NOBW, mag skole |
| 7.2.1 |
nie eksamen- en assesseringsuitslae, vorderingsverslae, oorplasingsertifikate, leermateriaal, ens. van ouers/leerders weerhou nie
|
| 7.2.2 |
nie leerders jaarliks heregistreer nie (Artikel 12 - Toelatingsbeleid vir Gewone Openbare Skole). |
| 7.3 |
Die beleid dien as middel om die WKOD te help met die ordelike plasing van leerders en die teenwerking van chaotiese toestande wat aan die begin van die skooljaar kan ontstaan. Die tydskedules in paragrawe 5 en 6 moet nie gebruik word as meganismes om leerders toelating tot enige gewone openbare skool te weier nie. |
Bring asseblief die inhoud van hierdie omsendbrief onder die aandag van alle betrokkenes.
GETEKEN: R.B. SWARTZ
HOOF: ONDERWYS
DATUM: 2004:08:03
|