1. Ingevolge artikel 3 van die SA Skolewet (Wet 84/1996), is die Wes-Kaap Onderwysdepartement (WKOD) regtens verantwoordelik vir die voorsiening van onderrigruimte aan alle leerders vir wie skoolbywoning verpligtend is. Hierdie beleid verskaf maatreëls waarvolgens skole en beheerliggame die inname en plasing van oorouderdomleerders in gewone openbare skole moet bestuur.

2. Definisies

Skoolpligtige ouderdom: Vanaf 7 jaar tot 15 jaar (graad 1 tot 9)

Skoolpligtige leerder: 'n Leerder binne die verpligte skoolouderdomsgroep

Oorouderdom-leerder: 'n Leerder wat meer as 2 jaar ouer is as die ouderdomnorm vir 'n graad

Ouderdomsnorm: Die ouderdom wat 'n leerder in 'n graad moet wees - geneem as die graad plus 6 jaar, bv. 7 jaar in graad 1 en 15 jaar in graad 9

Ouderdomsnorm-perk: Die maksimum ouderdom vir toelating tot 'n graad - geneem as 2 jaar bo die ouderdomsnorm, bv. 17 jaar in graad 9. Enige leerder bo die ouderdomsnorm-perk is 'n oorouderdom-leerder.

Onderrigruimte: Die ruimte in enige klaskamer, insluitend laboratoriums, spesialiskamers en ander geskikte kamers in 'n skoolgebou wat vir die onderrig van leerders gebruik kan word

Algemene-onderwys-en-opleidings (AOO) band: Die algemene onderwysband vanaf graad 1 tot 9 (vlak 1)

Verdere-onderwys-en-opleidings (VOO) band: Onderwys- en opleiding vir graad 10 tot 12. Leerders is nie skoolpligtig nie. Verdere onderwys- en opleiding word deur VOO-kolleges en openbare skole aangebied.

VOO-kolleges: Kolleges wat gelykwaardige onderwys- en opleiding in 'n verskeidenheid kursusse vanaf vlak 2 tot 4 (graad 10 tot 12) aanbied

Volwassene-basiese-onderwys-en-opleidings (VBOO) inrigtings: Inrigtings wat onderrig en opleiding verskaf. Die opleiding is hoofsaaklik gerig op meer volwasse leerders wat min of geen skoolopleiding gehad het nie. 'n Verskeidenheid van programme word aangebied.

3. Die WKOD is daarvan bewus dat baie openbare skole alreeds hulle inskrywings en beplanning vir 2004 voltooi het. Hulle sal desnieteenstaande moet verseker dat hulle inskrywings voldoen aan die volgende beleidsbeginsels wat vanaf 2004 van toepassing is.

3.1 Toelating van oorouderdom-leerders vir die eerste keer

Toelating van leerders wat nog nooit in 'n skool was nie moet streng volgens die beleid en voorskrifte in par. 3.1 van Omsendbrief 0142/2000 geskied.

LET WEL: Sodanige oorouderdom-leerders wat 16 jaar en ouer is, mag nie tot 'n skool toegelaat word nie en moet na 'n VBOO-sentrum verwys word.

3.2 Oorouderdom-leerders wat tans in openbare skole is
3.2.1 Oorplasing van een skool na 'n ander
(a) Par. 3.2 [ii] van Omsendbrief 0142/2000 word hiermee deur die volgende vervang:

[ii] AOO-band leerders (graad 1 tot 9) wat die ouderdomnorm-perk met meer as 2 jaar oorskry mag slegs toegelaat word met die skriftelike goedkeuring van die kringbestuurder

  • indien dit in belang van daardie leerder is

  • dit nie tot nadeel van ander leerders is nie.

(b) Leerders wat vir graad 10 tot 12 wil inskryf en wat die ouderdomnorm-perk met meer as 2 jaar oorskry of 'n onderbreking van 6 maande of langer in skoolbywoning gehad het, moet aangeraai word om by 'n VOO-kollege of BVOO sentrum in te skryf.

LET WEL: In plattelandse gebiede kan die OBOS-direkteur oorweging skenk daaraan dat 'n oorouderdom-leerder se onderrig tot graad 12 by die naaste geskikte openbare skool voltooi word slegs indien dit heeltemal buite die leerder se vermoë is om 'n VOO-kollege of 'n VBOO inrigting by te woon en akkommodasie by die betrokke skool vir die leerder beskikbaar is.
(c) Wanneer 'n leerder aansoek doen om toelating tot graad 10 tot 12 in 'n openbare skool, moet die leerder die voorgeskrewe dokumente soos vereis deur artikel 15 -18 van die Wet op Nasionale Onderwysbeleid (Wet 27/1996) verskaf en die voorgeskrewe prosedures moet gevolg word.
i. Waar bogenoemde dokumente nie beskikbaar is nie, en die ouderdom of graad van die graad 10-tot-12-leerder nie bevestig kan word nie, moet die leerder na 'n VOO-kollege verwys word vir evaluering en gepaste plasingsopsies in 'n VBOO-inrigting of VOO-kollege, afhangende van sy of haar ouderdom en vlak van onderwys.
ii. Sodanige leerder mag voorwaardelik tot 'n skool of VOO-kollege toegelaat word vir 'n maksimumperiode van 3 maande in afwagting van die ontvangs van die vereiste dokumente en totdat die proses van evaluering vir geskikte plasing binne die onderwysbedeling afgehandel is. Voorwaardelike toelating moet aan ouers en leerders verduidelik word.
3.2.2 Oorouderdom-leerders in 'n openbare skool
(a) Kriteria vir die plasing van 'n leerder in 'n geskikte alternatiewe program:

'n Leerder wat tans in graad 9 tot 12 in 'n openbare skool is, en wat die ouderdomsnorm vir 'n graad met meer as 2 jaar oorskry, moet na 'n OLSO-vaardigheidskool, VBOO-inrigting of VOO-kollege verwys word, indien.

  • die leerder twee keer herhaal het, en nie na wense in sy of haar ouderdoms- of graadgroep vorder nie

  • die skoolprogram nie voldoen aan die leerder se vereistes en/of behoeftes nie, en dit vir hom of haar beter sal wees om 'n meer geskikte alternatiewe onderrigprogram te volg

  • die leerder 'n swak skoolbywoningverslag het, dit wil sê 'n afwesigheid van 40 dae per jaar wat nie toegeskryf kan word aan 'n gesondheidstoestand of swangerskap nie.

(b) Sodanige VOO-leerder wat oor die ouderdom is, moet na evaluering vir geskikte plasing verwys word na 'n OLSO-vaardigheidskool of 'n VBOO-inrigting. 'n Leerder in graad 9 tot 12 kan na 'n VOO-kollege verwys word. Hierdie alternatiewe en meer geskikte programme sal aan so 'n leerder 'n beter geleentheid tot vordering en lewensvoorbereiding bied.
(c) Vanaf 2005 mag geen leerders wat reeds 'n graad 12 of 'n gelykwaardige kwalifikasie behaal het, in enige onderrigruimte van 'n openbare skool geakkommodeer word vir verdere spesiale of oorbruggingsprogramme gedurende die normale skoolure nie.

3.3 Voorligtings- en ondersteuningspligte van skole
(a) Daar moet vir verwysingsdoeleindes 'n omvattende leerderprofiel beskikbaar wees vir alle leerders wat aan die bogenoemde oorouderdom kriteria voldoen. Hierdie profiel moet die stappe wat deur die skool gedoen is volledig omskryf, asook die tipe skolastiese ondersteuning en intervensies wat die Gespesialiseerde Onderwysondersteuningdiens by die OBOS aan die leerder gebied het. Dit kan ook gebruik word wanneer aandag gegee moet word aan sake wat uitloop op sosiale en/of gedrags- en afwesigheidsprobleme.
(b) Leerders in die VOO- en VBOO-sektore wat onderwyssteun benodig, kan ook die betrokke OBOS in hierdie verband nader.
(c) Beroepsvoorligting

Beroepsvoorligting aan leerders moet dwarsdeur die Senior Fase in die VOO-band hoë prioriteit geniet.
(i) Leerders en hulle ouers of voogde moet blootgestel word aan die wye reeks opsies wat in die VOO-band by kolleges beskikbaar is, sowel as aan die beroeps- en werksgeleenthede wat deur die industrie moontlik gemaak word. Spesiale verwysing en inligting ten opsigte van die befondsing van geleenthede by die VOO-kolleges moet verskaf word. Skole moet VOO-kolleges uitnooi om loopbaan- en opleidingsmoontlikhede aan leerders te kom verduidelik.
(ii) Leerders en hulle ouers of voogde moet ook ingelig word ten opsigte van die geleenthede in die Hoëronderwys-en-opleidingsband (universiteite van tegnologie en akademiese universiteite) asook hoe onderwys en opleiding binne die Nasionale Kwalifikasieraamwerk gestruktureer word.


4. Skoolhoofde moet op die 10de skooldag van elke jaar die direkteur van hulle OBOS via die kringbestuurder voorsien van die inskrywings in die skool volgens graad, getal en ouderdom per onderrigruimte wat geakkommodeer word, asook van die werklike getal klaskamers en ander onderrigruimtes beskikbaar vir gebruik in die skool. Kringbestuurders mag skole se registers en inskrywings kontroleer en die nodige dokumentasie daarvoor versoek om te verseker dat hierdie beleid nagekom word en skoolpligtige leerders op geen manier benadeel word nie.

5. Hierdie beleid is van toepassing op alle openbare skole en skoolhoofde en beheerliggame moet die voorskrifte streng nakom.

6. Die inhoud van hierdie omsendbrief moet onder die aandag van personeel- en skoolbeheerliggaamlede en alle ander belanghebbendes gebring word. Onderwyspersoneel moet die meegaande vorm onderteken en dateer as bewys dat hulle vertroud is met die inhoud van hierdie omsendbrief. Daarna moet die vorm en die omsendbrief saam geliasseer word.


GETEKEN: R.B. SWARTZ
HOOF: ONDERWYS
DATUM: 2003:12:04

ERKENNING VAN ONTVANGS VAN INLIGTING  (grootte: 7 KB)