1. Die Wes-Kaap Onderwysdepartement (WKOD) is daarvan bewus dat daar WKOD-werknemers (opvoeders en staatsdienspersoneel) is wat van voorneme is om hulle as kandidate in die naderende verkiesings (plaaslik, provinsiaal en nasionaal) beskikbaar te stel.

2. Alhoewel daar begrip is vir die reg van opvoeders om politieke loopbane te volg, erken die WKOD die feit dat ons land se grondwet die regte van die kind beklemtoon. Die onderwysbehoeftes van alle kinders in die Provinsie is dus van die allergrootste belang en die WKOD is verbind tot die versekering van die reg van leerders op 'n veilige en vreedsame leeromgewing.

3. Met inagneming van die bogenoemde, en sonder om afbreuk te doen aan 'n werknemer se reg om hom- of haarself verkiesbaar te stel, adviseer die WKOD soos volg:

3.1 VOORVERKIESINGSVELDTOGTE
3.1.1 Geen werknemer mag die belange van sy of haar politieke party gedurende amptelike/skooltyd bevorder nie.
3.1.2 Alle werknemers wat van voorneme is om gedurende skool-/kantoorure reklame vir die verkiesings (plaaslik, provinsiaal en nasionaal) te maak, moet vir hierdie doel 'n aansoek om verlof by die Hoof: Onderwys indien en goedkeuring verkry voordat hy of sy met sy of haar verkiesingsveldtog begin. Die normale aansoekprosedure om verlof moet gevolg word en daar moet in gedagte gehou word dat die belange van die leerders by die opvoedkundige inrigting en/of die diensleweringsbehoeftes van die inrigting/kantoor voorrang sal geniet wanneer bepaal word of verlof toegestaan kan word.
3.1.3 Die WKOD sal onder geen omstandighede verlof tot afwesigheid aan ‘n werkgewer toestaan vir die doel om ‘n ander persoon (afgesien daarvan of so 'n ander persoon 'n werknemer van die WKOD is, al dan nie) in sy of haar verkiesingsveldtog by te staan nie.
3.1.4 Indien enige werknemer na wie daar in paragraaf 3.1.2 hierbo verwys word, versuim om aansoek om verlof te doen of sonder verlof afwesig is, kan dissiplinêre aksie teen hom of haar ingestel word.
3.1.5 In die geval van onderwysinrigtings sal die WKOD nie plaasvervangers voorsien in die plek van opvoeders wat verlof neem om verkiesingsveldtogte te voer nie.

3.2 NA-VERKIESINGSPROSEDURE
3.2.1 Voltydse politieke ampsdraers

'n Werknemer wat tot voltydse politieke ampsdraer (Nasionale of Provinsiale Parlement of plaaslike rade - uitvoerende burgemeester, adjunk- uitvoerende burgemeester, speaker, lede van burgemeesterskomitee, enkel sweep of voltydse raadslid) verkies word, sal 'n voltydse salaris ontvang en sal gevolglik uit die diens van die WKOD moet bedank. (Let daarop dat staatsamptenare nie twee staatsalarisse mag ontvang nie.)
3.2.2 Deeltydse politieke ampsdraers (deeltydse plaaslike raadslede)
(a) Geen werknemer mag die belange van sy of haar politieke party gedurende amptelike/skooltyd bevorder nie.
(b) Werknemers wat as deeltydse raadslede tot munisipale rade verkies word, sal vergoeding ontvang omdat hulle op sulke rade dien en moet dus gedagtig wees daaraan dat tensy ‘n werknemer se diensvoorwaardes anders bepaal, geen werknemer sonder toestemming van die werkgewer ander besoldigde werk buite sy of haar amptelike plig of werk kan verrig of onderneem om te verrig nie. Werknemers wat as deeltydse raadslede tot plaaslike rade verkies word, moet dus skriftelik by die Hoof: Onderwys aansoek doen om verlof om ander besoldigde werk te verrig.
(c) Die aansoek, wat binne een-en-twintig dae nadat die werknemer verkies is, ingedien moet word, moet die volgende inligting voorsien:

  • Hoe die werknemer sal verseker dat sy of haar taak as plaaslike raadslid nie op enige wyse inbreuk sal maak op sy of haar amptelike verantwoordelikhede nie (veral in die geval van 'n opvoeder teenoor sy of haar leerders). In hierdie verband word opvoeders daarop gewys dat daar ingevolge Omsendbrief 21/1999 en Resolusie 7/1998 van hulle verwag word om vir ten minste sewe uur per dag by die skool diens te verrig.

  • In die geval van inrigtinggebaseerde werknemers moet 'n brief van die beheerliggaam/-raad wat die opinie van lede oor die betrokkenheid van die inrigtinggebaseerde werknemer in die aktiwiteite van die plaaslike raad gedurende skoolure weergee, die aansoek vergesel. Daarbenewens moet die brief motiveer hoe die beheerliggaam/-raad alternatiewe reëlings sal tref om die afwesigheid van die werknemer te akkommodeer sonder om inbreuk te maak op die doeltreffende onderrig en leer by die inrigting.

  • In die geval van kantoorgebaseerde personeel (opvoeders en staatsdienspersoneel) moet die aanbeveling/kommentaar van die verantwoordelike direkteur die aansoek vergesel.
(d) Indien dit nodig geag word, en waar van toepassing, sal die Hoof: Onderwys die werknemer se diensrekord by die assessering van sy of haar aansoek in aanmerking neem.
(e) Werknemers wat as deeltydse raadslede diens verrig, moet op die volgende maatreëls let:

  • 'n Werknemer word nie toegelaat om enige tipe werk vir die plaaslike raad op die kantoor-/skoolterrein en/of gedurende amptelike (skool-) diensure te verrig nie.

  • Indien daar van 'n werknemer-raadslid verwag word om raadsfunksies gedurende amptelike/skooltyd te verrig, moet hy of sy aansoek om verlof doen voor die aanvang van die tydperk van afwesigheid. Dit beteken dat die betrokke werknemer nie sy of haar pos mag verlaat tensy amptelike goedkeuring vir sodanige verlof reeds van die WKOD ontvang is nie. Indien die werknemer nie aan hierdie vereiste voldoen nie, sal hy of sy nie 'n salaris gedurende daardie tydperk van verlof ontvang nie en daarbenewens kan dissiplinêre stappe teen hom of haar gedoen word.

  • Tensy verlof vooraf deur die toepaslike kanale gegee is, sal 'n werknemer nie vrygestel word van sy of haar verpligtinge as 'n werknemer met die doel om gedurende amptelike/skoolurewerk vir die raad te verrig nie.

  • Skool-/WKOD-bronne, wat skool-/departementele terreine en/of personeel en leerders insluit, mag nie deur 'n werknemer/raadslid gebruik word om die belange van die plaaslike raad gedurende amptelike/skoolure te bevorder nie

  • Indien ‘n werknemer nalaat, weier of nie in staat is om sy of haar amptelike pligte vanweë werk of ander verpligtinge by die plaaslike raad na te kom nie, sal die WKOD sodanige versuim, weiering of onvermoë beskou as ‘n ernstige verbreking van die werkgewer-werknemer-verhouding en kan dit moontlike dissiplinêre optredes tot gevolg hê.

  • Alle skole onder die beheer van WKOD word hiermee in kennis gestel dat die WKOD nie plaasvervangers sal aanstel om werknemer-raadslede wat deeltyds werk, te vervang nie.
4. WETGEWENDE RAAMWERK

Die volgende wetgewing, met behoorlike kennisname van artikel 19 van hoofstuk 2 van die Grondwet van die Republiek van Suid-Afrika, vorm die basis van die beleidsmaatreëls wat hierbo uiteengesit is:
4.1 OPVOEDERS

  • Artikel 33(1)(b) van die Wet op die Indiensneming van Opvoeders, 1998

  • Omsendbrief 21/1999

  • Resolusie 7/1998 van die Raad op Arbeidsverhoudinge in die Onderwys (RAVO)
4.2 STAATSDIENSPERSONEEL

  • Artikel 30(b) van die Staatsdienswet, 1994
5. ALGEMEEN

'n Werknemer kan die WKOD versoek om sy besluit rakende die kwessies in hierdie omsendbrief te heroorweeg deur 'n skriftelike motivering binne 21 dae vandat hy of sy bewus geword het van die besluit, in te dien.

Hoofde van opvoedkundige inrigtings word vriendelik versoek om te verseker dat die inhoud van hierdie omsendbrief onder die aandag van alle personeellede gebring word en dat elke betrokke persoon die omsendbrief onderteken.


GETEKEN: R.B. SWARTZ
HOOF: ONDERWYS
DATUM: 2003:12:03